Alzheimer hastalığı, demansın en yaygın nedenidir. Demans, beyin fonksiyonlarının sürekli olarak azalmasıyla ilişkili bir grup semptomun adıdır. Bu durum, hafıza, düşünme becerileri ve diğer zihinsel yetenekleri etkileyebilir.

Alzheimer hastalığının tam nedeni henüz tamamen anlaşılmamıştır, ancak bazı faktörlerin bu durumu geliştirme riskini artırdığı düşünülmektedir. Bunlar arasında şunlar yer alır:

• Yaşın ilerlemesi
• Ailede hastalık öyküsü
• Tedavi edilmemiş depresyon (depresyon aynı zamanda Alzheimer hastalığının belirtilerinden biri olabilir)
• Kardiyovasküler hastalıklarla ilişkili yaşam tarzı faktörleri ve koşullar

Alzheimer Hastalığının Belirtileri ve İşaretleri

Alzheimer hastalığı ilerleyici bir durumdur, yani belirtiler yıllarca yavaş yavaş gelişir ve sonunda daha şiddetli hale gelir. Birden fazla beyin fonksiyonunu etkiler.

Alzheimer hastalığının ilk belirtisi genellikle küçük hafıza sorunlarıdır. Örneğin, son konuşmaları veya olayları unutmak, yerlerin ve nesnelerin isimlerini unutmak gibi durumlar görülebilir.

Durum ilerledikçe hafıza sorunları daha şiddetli hale gelir ve şu gibi ek belirtiler gelişebilir:

• Karışıklık, yönelim bozukluğu ve tanıdık yerlerde kaybolma
• Planlama veya karar verme zorluğu
• Konuşma ve dil sorunları
• Yardımsız hareket etme veya kişisel bakım görevlerini yerine getirme sorunları
• Davranış değişiklikleri, örneğin agresiflik veya başkalarına karşı şüphecilik
• Halüsinasyonlar (var olmayan şeyleri görme veya duyma) ve sanrılar (gerçek olmayan şeylere inanma)
• Düşük ruh hali veya anksiyete

Kimler Etkilenir?

Alzheimer hastalığı en çok 65 yaş üstü kişilerde görülür. Alzheimer hastalığı ve diğer demans türlerinin riski yaşla birlikte artar; 65 yaş üstü her 14 kişiden 1’ini ve 80 yaş üstü her 6 kişiden 1’ini etkilediği tahmin edilmektedir.

Ancak Alzheimer hastalarının yaklaşık her 13 kişiden 1’i 65 yaş altındadır. Bu, erken başlangıçlı veya genç başlangıçlı Alzheimer hastalığı olarak adlandırılır.

Teşhis Alma

Alzheimer hastalığının belirtileri yavaş ilerlediği için sorunu fark etmek zor olabilir. Birçok kişi hafıza sorunlarını sadece yaşlanmanın bir parçası olarak görür.

Ayrıca, hastalık süreci kişinin hafıza değişikliklerini fark etmesini engelleyebilir (ancak her zaman değil). Fakat Alzheimer hastalığı yaşlanmanın “normal” bir parçası değildir.

Doğru ve zamanında bir teşhis, geleceğe hazırlanma, planlama ve olası tedavi veya destek alma şansını en iyi şekilde sağlar.

Hafızanız konusunda endişeliyseniz veya demans olabileceğini düşünüyorsanız, bir doktora görünmek iyi bir fikirdir.

Mümkünse, sizi iyi tanıyan biri yanınızda olsun; çünkü fark ettikleri değişiklikleri veya sorunları anlatabilirler.

Başka birinin hafıza sorunlarından endişeliyseniz, onları randevu almaya teşvik edin ve belki de onlarla birlikte gitmeyi önerin.

Alzheimer hastalığını teşhis etmek için tek bir test yoktur. Ve hafıza sorunlarının Alzheimer hastalığı anlamına gelmediğini unutmamak önemlidir.

Bir doktor, yaşadığınız sorunlar hakkında sorular sorar ve diğer koşulları dışlamak için bazı testler yapabilir.

Alzheimer hastalığından şüpheleniliyorsa, şu amaçlarla bir uzman servise yönlendirilebilirsiniz:

• Belirtilerinizi daha detaylı değerlendirmek
• Gerekirse beyin taramaları gibi ek testler düzenlemek
• Tedavi ve bakım planı oluşturmak

Alzheimer Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Alzheimer hastalığı için şu anda bir tedavi yoktur, ancak bazı belirtileri geçici olarak hafifleten ilaçlar mevcuttur.

Alzheimer hastalarının mümkün olduğunca bağımsız yaşamasına yardımcı olmak için çeşitli destek türleri de vardır; örneğin ev ortamında değişiklikler yaparak hareket etmeyi ve günlük görevleri hatırlamayı kolaylaştırmak.

Bilişsel stimülasyon terapisi gibi psikolojik tedaviler de hafıza, problem çözme becerileri ve dil yeteneğini desteklemek için sunulabilir.

Belirtiler

Alzheimer hastalığı belirtileri başladıktan sonra kişiler birkaç yıl yaşayabilir. Ancak bu, kişiden kişiye büyük ölçüde değişir.

Alzheimer hastalığı hayatı sınırlayan bir hastalıktır, ancak teşhis konulan birçok kişi başka bir nedenden ölür.

Alzheimer hastalığı ilerleyici bir nörolojik durum olduğundan yutma sorunlarına neden olabilir.

Bu, aspirasyona (yiyeceğin akciğerlere inhale edilmesi) yol açabilir ve sık göğüs enfeksiyonlarına neden olabilir.

Alzheimer hastalarında yemek yeme zorluğu ve iştah azalması da yaygındır.

Alzheimer hastalarının palyatif bakıma ihtiyacı konusunda farkındalık artmaktadır.

Bu, ailelere de destek içerir.

Alzheimer Hastalığı Önleme

Alzheimer hastalığının tam nedeni bilinmediğinden, durumu önlemenin bilinen bir yolu yoktur.

Ancak riskinizi azaltabilecek veya demans başlangıcını geciktirebilecek şeyler yapabilirsiniz, örneğin:

• Sigarayı bırakmak ve alkolü azaltmak
• Sağlıklı, dengeli beslenmek ve sağlıklı kiloyu korumak
• Fiziksel olarak fit ve zihinsel olarak aktif kalmak

Bu önlemler, kardiyovasküler hastalık riskini düşürmek ve genel zihinsel sağlığı iyileştirmek gibi diğer sağlık faydalarına da sahiptir.

Alzheimer Hastalığının Belirtileri

Alzheimer hastalığının belirtileri birkaç yıl boyunca yavaş yavaş ilerler. Bazen bu belirtiler diğer durumlarla karıştırılır ve başlangıçta yaşlılığa bağlanabilir.

Belirtilerin ilerleme hızı her bireyde farklıdır.

Bazı durumlarda, belirtilerin kötüleşmesinden diğer koşullar sorumlu olabilir.

Bunlar arasında şunlar yer alır:

• Enfeksiyonlar
• İnme
• Deliryum

Bu koşulların yanı sıra bazı ilaçlar gibi diğer şeyler de demans belirtilerini kötüleştirebilir.

Alzheimer hastalığı olan ve belirtileri hızla kötüleşen herkes, yönetilebilecek nedenler için bir doktora görünmelidir.

Belirtilerin kötüleşmesinin arkasında tedavi edilebilir nedenler olabilir.

Alzheimer Hastalığının Aşamaları

Genel olarak, Alzheimer hastalığının belirtileri 3 ana aşamaya ayrılır.

Erken Belirtiler

Erken aşamalarda, Alzheimer hastalığının ana belirtisi hafıza kayıplarıdır.

Örneğin, erken Alzheimer hastası şu durumları yaşayabilir:

• Son konuşmaları veya olayları unutmak
• Eşyaları yanlış yere koymak
• Yerlerin ve nesnelerin isimlerini unutmak
• Doğru kelimeyi düşünmekte zorluk
• Soruları tekrar tekrar sormak
• Kötü yargı veya karar verme zorluğu
• Daha az esnek olmak ve yeni şeyler denemekte tereddüt etmek

Genellikle ruh hali değişiklikleri görülür, örneğin artan anksiyete veya ajitasyon, veya karışıklık dönemleri.

Orta Aşama Belirtiler

Alzheimer hastalığı ilerledikçe hafıza sorunları kötüleşir.

Kişi, tanıdığı kişilerin isimlerini hatırlamakta zorlanabilir ve aile veya arkadaşlarını tanımakta güçlük çekebilir.

Diğer belirtiler de gelişebilir, örneğin:

• Artan karışıklık ve yönelim bozukluğu – örneğin kaybolmak, dolaşmak ve günün saatini bilmemek
• Obsesif, tekrarlayıcı veya impulsif davranış
• Sanrılar (gerçek olmayan şeylere inanmak) veya bakıcılara veya aile üyelerine karşı paranoid ve şüpheci hissetmek
• Konuşma veya dil sorunları (afazi)
• Uyku bozukluğu
• Sık ruh hali dalgalanmaları, depresyon ve artan anksiyete, frustrasyon veya ajitasyon gibi ruh hali değişiklikleri
• Mesafeleri yargılamak gibi uzamsal görevlerde zorluk
• Diğer insanların görmediği şeyleri görme veya duyma (halüsinasyonlar)

Bu aşamada, Alzheimer hastası genellikle günlük yaşam için desteğe ihtiyaç duyar.

Örneğin, yemek yeme, yıkanma, giyinme ve tuvalet kullanımı için yardım gerekebilir.

İleri Belirtiler

Alzheimer hastalığının ileri aşamalarında belirtiler daha şiddetli hale gelir ve hasta, bakıcıları, arkadaşları ve ailesi için distressing olabilir.

Halüsinasyonlar ve sanrılar hastalık boyunca gelip gidebilir, ancak durum ilerledikçe kötüleşebilir.

Alzheimer hastalarının davranışları da değişebilir. Örneğin:

• Agresiflik, örneğin vurma veya bağırma
• Üzgün veya huzursuz olmak
• Çağırma veya aynı soruyu tekrar tekrar sormak

Alzheimer hastalığı ilerledikçe şu gibi diğer belirtiler de gelişebilir:

• Yemek yeme ve yutma zorluğu (disfaji)
• Yardımsız pozisyon değiştirme veya hareket etme zorluğu
• Kilo kaybı – bazen şiddetli
• İstem dışı idrar (üriner inkontinans) veya dışkı kaçırma (barsak inkontinansı)
• Konuşmanın kademeli kaybı
• Kısa ve uzun vadeli hafızada önemli sorunlar

Alzheimer hastalığının şiddetli aşamalarında, kişiler yemek yeme, hareket etme ve kişisel bakım için tam zamanlı bakıma ihtiyaç duyabilir.

Doktora Ne Zaman Görünmeli

Hafızanız konusunda endişeliyseniz veya demans olabileceğini düşünüyorsanız, bir doktora görünmek iyi bir fikirdir.

Başka birinin hafıza sorunlarından endişeliyseniz, onları randevu almaya teşvik edin ve belki de onlarla birlikte gitmeyi önerin.

Hafıza sorunları sadece demansa bağlı değildir – depresyon, stres, ilaçlar veya diğer sağlık sorunlarından da kaynaklanabilir.

Bir doktor, nedeni bulmak için basit kontroller yapabilir ve gerekirse uzmana yönlendirebilir.

Alzheimer Hastalığının Nedenleri

Alzheimer hastalığının, beyin hücrelerinde ve çevresinde proteinlerin anormal birikmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir.

İlgili proteinlerden biri amiloiddir; bu proteinin birikimleri beyin hücreleri etrafında plaklar oluşturur.

Diğer protein tau’dur; birikimleri beyin hücreleri içinde düğümler oluşturur.

Bu sürecin tam olarak neyin başlattığı bilinmese de, bilim insanları belirtiler ortaya çıkmadan yıllar önce başladığını bilir.

Beyin hücreleri etkilendikçe, beyin hücreleri arasında mesaj veya sinyal göndermede rol alan kimyasal habercilerde (nörotransmitterler) azalma olur.

Bir nörotransmitter olan asetilkolin seviyeleri, Alzheimer hastalarının beyinlerinde özellikle düşüktür.

Zamanla beyindeki farklı alanlar küçülür. İlk etkilenen alanlar genellikle hafızalarla ilgili olanlardır.

Alzheimer hastalığının daha nadir formlarında farklı beyin alanları etkilenir.

İlk belirtiler görme veya dil sorunları olabilir, hafıza yerine.

Artan Risk

Alzheimer hastalığının başlangıcını tetikleyen şey bilinmiyor, ancak riski artıran birkaç faktör var.

Yaş

Yaş, en önemli faktördür. Alzheimer hastalığını geliştirme olasılığı, 65 yaşından sonra her 5 yılda ikiye katlanır.

Ancak sadece yaşlılar risk altında değildir. Hastalığın yaklaşık her 20 kişiden 1’i 65 yaş altındadır.

Bu, yaklaşık 40 yaşından itibaren kişileri etkileyebilir.

Aile Öyküsü

Ebeveynlerden miras alınan genler, Alzheimer hastalığını geliştirme riskine katkıda bulunabilir, ancak risk artışı küçüktür.

Ancak birkaç ailede, Alzheimer hastalığı tek bir genin mirasından kaynaklanır ve durumun aktarılma riski çok daha yüksektir.

Ailenizin birkaç üyesi nesiller boyunca demans geliştirmişse ve özellikle genç yaşta, genetik danışmanlık isteyebilirsiniz; bu, yaşlandığınızda Alzheimer hastalığını geliştirme şansınız hakkında bilgi ve tavsiye sağlar.

Down Sendromu

Down sendromlu kişiler, Alzheimer hastalığını geliştirme riski daha yüksektir.

Bunun nedeni, Down sendromuna neden olan genetik değişikliklerin zamanla beyinde amiloid plaklarının birikmesine yol açmasıdır; bu bazı kişilerde Alzheimer hastalığını tetikleyebilir.

Kafa Travmaları

Şiddetli kafa travması geçiren kişiler, Alzheimer hastalığını geliştirme riski daha yüksek olabilir, ancak bu alanda daha fazla araştırma gereklidir.

Kardiyovasküler Hastalık

Araştırmalar, kardiyovasküler hastalıklarla ilişkili birkaç yaşam tarzı faktörü ve koşulun Alzheimer hastalığını riskini artırdığını gösterir.

Bunlar arasında:

• Sigara içmek
• Obezite
• Diyabet
• Yüksek tansiyon
• Yüksek kolesterol

Riskinizi azaltmak için şunlar yardımcı olabilir:

• Sigarayı bırakmak
• Sağlıklı, dengeli beslenmek
• Fiziksel ve zihinsel olarak aktif bir hayat sürmek
• Gerekirse kilo vermek
• Alkolü azaltmak
• Yaşlandıkça düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak

Diğer Risk Faktörleri

Son araştırmalar, diğer faktörlerin de önemli olduğunu önerir, ancak bu faktörlerin doğrudan demansa neden olduğu anlamına gelmez.

Bunlar arasında:

• İşitme kaybı
• Tedavi edilmemiş depresyon (depresyon demans belirtisi de olabilir)
• Yalnızlık veya sosyal izolasyon
• Hareketsiz yaşam tarzı

Teşhis (Tanı)

Hafıza konusunda endişeliyseniz veya planlama ve organizasyon sorunları yaşıyorsanız, bir doktora görünmek en iyisidir.

Başka biri için endişeliyseniz, onları randevu almaya teşvik edin ve belki yanlarında gidin. Bir arkadaş veya aile üyesi olması genellikle yardımcı olur.

Doğru, zamanında teşhis, uyum sağlama, hazırlık ve geleceği planlama şansı verir; ayrıca tedavilere ve desteğe erişim sağlar.

Doktora Görünmek

Hafıza sorunları sadece demansa bağlı değildir – şu nedenlerden de olabilir:

• Depresyon veya anksiyete
• Stres
• İlaçlar
• Alkol veya uyuşturucular
• Diğer sağlık sorunları – hormonal bozukluklar veya beslenme eksiklikleri gibi

Bir doktor, nedeni bulmak için basit kontroller yapabilir. Gerekirse değerlendirme için uzmana yönlendirir.

Doktor, endişeleriniz hakkında sorar ve fark ettiklerinizi sorar.

Sağlığınızın diğer yönlerini kontrol eder ve fiziksel muayene yapar.

Belirtilerinizin diğer olası nedenlerini dışlamak için kan testleri düzenleyebilir ve aldığınız ilaçları sorar.

Genellikle beyin bölgelerinin nasıl çalıştığını kontrol etmek için hafıza, düşünme ve kalem-kağıt görevleri içeren sorular sorulur.

Bu, doktora uzmana yönlendirme ihtiyacı olup olmadığını karar vermede yardımcı olur.

Uzmana Yönlendirme

Doktor Alzheimer hastalığından emin değilse, şu gibi bir uzmana yönlendirebilir:

• Psikiyatrist (genellikle yaşlılık psikiyatristi)
• Yaşlı bakımı hekimi (geriatrist)
• Nörolog (beyin ve sinir sistemi koşullarını tedavi eden uzman)

Uzman, demans teşhisi, bakımı ve danışmanlığında uzman diğer profesyonellerle birlikte bir hafıza kliniğinde olabilir.

Alzheimer hastalığını teşhis etmek için basit ve güvenilir bir test yoktur, ancak hafıza kliniği personeli siz ve ailenizin hafıza veya düşünme endişelerini dinler.

Hafızanızı ve diğer zihinsel yetenek alanlarını değerlendirir ve gerekirse diğer koşulları dışlamak için ek testler düzenler.

Zihinsel Yetenek Testleri

Uzman genellikle hafıza veya düşünme gibi zihinsel yetenekleri değerlendirmek için bilişsel değerlendirme testleri kullanır.

Çoğu bilişsel değerlendirme, puan taşıyan kalem-kağıt testleri ve sorular serisinden oluşur.

Bu testler şu gibi farklı zihinsel yetenekleri değerlendirir:

• Kısa ve uzun vadeli hafıza
• Konsantrasyon ve dikkat süresi
• Dil ve iletişim becerileri
• Zaman ve yer farkındalığı (oryantasyon)
• Görme ile ilgili yetenekler (visuospatial yetenekler)

Test skorlarının kişinin eğitim düzeyinden etkilendiğini unutmamak önemlidir.

Örneğin, okuma yazma becerisi zayıf olan biri düşük puan alabilir, ancak Alzheimer hastalığı olmayabilir.

Benzer şekilde, daha yüksek eğitimli biri daha yüksek puan alabilir, ancak hala demans olabilir.

Bu testler doktorlara ne olup bittiğini anlamada yardımcı olur, ancak demansı tek başlarına teşhis etmek için kullanılmamalıdır.

Diğer Testler

Belirtilerinizin diğer olası nedenlerini dışlamak ve Alzheimer hastalığından kaynaklanan hasar işaretlerini aramak için uzman beyin taraması önerebilir.

Bu, şu olabilir:

• BT taraması – beyin X-ray’leri hafif farklı açılarda alınır ve bilgisayar görüntüleri birleştirir
• MR taraması – güçlü bir manyetik alan ve radyo dalgaları beyin detaylı görüntülerini üretir

Teşhis Sonrası

Alzheimer hastalığının teşhisinin aylar sürebilir, ancak genellikle daha hızlı olabilir.

Hem siz hem de aileniz için demans teşhisine uyum sağlamak zaman alır.

Bazıları bilgi aramak ve geleceği planlamak faydalı bulur, ancak diğerleri haberi işlemek için daha uzun süreye ihtiyaç duyar.

Aile ve arkadaşlarla konuşmak, destek aramak yardımcı olabilir.

Alzheimer hastalığı ilerleyici olduğundan, teşhis sonrası haftalar veya aylar yasal, finansal ve sağlık konuları için düşünmek için iyi bir zamandır.

Tedavi

Alzheimer hastalığı için şu anda tedavi yoktur. Ancak belirtileri geçici olarak azaltan ilaçlar vardır.

Durumla yaşayan kişiye ve ailesine günlük hayatı başa çıkmada yardımcı olmak için destek de vardır.

İlaçlar

Alzheimer hastalığı için bazı belirtileri geçici olarak iyileştirmeye yardımcı olan ilaçlar reçete edilebilir.

Ana ilaçlar şunlardır:

Asetilkolinesteraz (AChE) İnhibitörleri

Bu ilaçlar, beyinde sinir hücrelerinin birbirleriyle iletişimine yardımcı olan asetilkolin seviyelerini artırır.

Şu anda sadece uzmanlar tarafından reçete edilebilir, örneğin psikiyatristler veya nörologlar.

Uzman tavsiyesiyle bir doktor tarafından veya kullanımında özel uzmanlığı olan doktorlar tarafından reçete edilebilir.

Donepezil, galantamin ve rivastigmin, erken-orta aşama Alzheimer hastalığı için reçete edilebilir.

Rivastigmin yama olarak da uygulanabilir.

Son kılavuzlar, bu ilaçların hastalığın sonraki, şiddetli aşamalarında devam edilmesini önerir.

3 farklı AChE inhibitörünün etkinliğinde fark yoktur, ancak bazı kişiler belirli türlere daha iyi yanıt verir veya daha az yan etki yaşar; bunlar mide bulantısı, kusma ve iştah kaybı olabilir.

Yan etkiler genellikle ilacı aldıktan 2 hafta sonra düzelir.

Memantin

Bu ilaç AChE inhibitörü değildir. Beyinde aşırı glutamat adlı kimyasalın etkilerini bloke ederek çalışır.

Memantin, orta veya şiddetli Alzheimer hastalığı için kullanılır. AChE inhibitörlerini alamayan veya tolere edemeyenler için uygundur.

AChE inhibitörü alan şiddetli Alzheimer hastaları için de uygundur. Yan etkiler baş ağrısı, baş dönmesi ve kabızlık olabilir ancak genellikle geçicidir.

Belirli ilacınızın olası yan etkileri hakkında daha fazla bilgi için ilacın içindeki hasta bilgi broşürünü okuyun veya doktorunuzla konuşun.

Zorlayıcı Davranışları Tedavi Eden İlaçlar

Demansın sonraki aşamalarında, önemli sayıda kişi demansın davranışsal ve psikolojik belirtilerini (BPSD) geliştirir.

BPSD belirtileri şunlar olabilir:

• Artan ajitasyon
• Anksiyete
• Dolaşma
• Agresiflik
• Sanrılar ve halüsinasyonlar

Davranış değişiklikleri hem Alzheimer hastası hem de bakıcısı için distressing olabilir.

Baş etme stratejileri işe yaramazsa, konsültan psikiyatrist kalıcı agresiflik veya aşırı distress gösterenler için risperidon reçete edebilir.

Antipsikotikler, kendilerine veya başkalarına zarar riski olan orta-şiddetli Alzheimer hastaları için lisanslı tek ilaçlardır.

Antipsikotik ilaçlar en düşük dozda ve en kısa sürede kullanılmalıdır çünkü ciddi yan etkileri vardır.

Anksiyetenin altında yatan neden olarak depresyon şüphesi varsa bazen antidepresanlar verilebilir.

Bazen BPSD’de belirli belirtileri tedavi etmek için diğer ilaçlar önerilebilir, ancak bunlar “off-label” (BPSD için özel lisanslı olmayan) olacaktır.

Doktorun bunu yapması kabul edilebilir, ancak bu durumlarda bu ilaçları kullanma nedeni sağlamalıdır.

Terapiler ve Aktiviteler İçeren Tedaviler

Demanslı kişi için bakımın sadece ilaçlar olmadığı unutulmamalıdır.

Bakıcı için de diğer tedaviler, aktiviteler ve destek, demansla iyi yaşamada önemlidir.

Bilişsel Stimülasyon Terapisi

Bilişsel stimülasyon terapisi (CST), hafıza ve problem çözme becerilerini iyileştirmek için tasarlanmış grup aktiviteleri ve egzersizlerine katılmayı içerir.

Bilişsel Rehabilitasyon

Bu teknik, mesleki terapist gibi eğitimli bir profesyonel ve akraba veya arkadaşla çalışmayı içerir; cep telefonu kullanmak gibi kişisel bir hedefe ulaşmak için.

Bilişsel rehabilitasyon, çalışan beyin kısımlarını kullanarak çalışmayan kısımlara yardımcı olur.

Reminiscence ve Hayat Hikayesi Çalışması

Reminiscence çalışması, geçmişten şeyler ve olaylar hakkında konuşmayı içerir. Genellikle fotoğraflar, favori eşyalar veya müzik gibi props kullanılır.

Hayat hikayesi çalışması, çocukluktan günümüze fotoğraflar, notlar ve hatıraların derlenmesini içerir. Fiziksel kitap veya dijital versiyon olabilir.

Bu yaklaşımlar bazen birleştirilir. Kanıtlar, ruh hali ve wellbeing’i iyileştirebileceğini gösterir.

Önleme

Alzheimer hastalığının tam nedeni bilinmediğinden, durumu önlemenin kesin yolu yoktur. Ancak sağlıklı yaşam tarzı riskinizi azaltabilir.

Kardiyovasküler Hastalık Riskini Azaltmak

Kardiyovasküler hastalık, Alzheimer hastalığı ve vasküler demans riskiyle bağlantılıdır.

Bu koşulları geliştirme riskinizi azaltabilirsiniz – ayrıca inme ve kalp krizi gibi ciddi sorunları – kardiyovasküler sağlığınızı iyileştirmek için adımlar atarak.

Bunlar arasında:

• Sigarayı bırakmak
• Alkolu minimumda tutmak
• Her gün en az 5 porsiyon meyve ve sebze içeren sağlıklı, dengeli beslenmek
• Her hafta en az 150 dakika orta yoğunlukta aerobik aktivite (bisiklet veya hızlı yürüyüş gibi) yapmak veya yapabildiğiniz kadar
• Kan basıncınızı düzenli sağlık testleriyle kontrol etmek ve yönetmek
• Diyabetiniz varsa diyete uymak ve ilacınızı almak

Demans İçin Diğer Risk Faktörleri

Son araştırmalar, diğer faktörlerin de önemli olduğunu önerir, ancak bu faktörlerin doğrudan demansa neden olduğu anlamına gelmez.

Bunlar arasında:

• İşitme kaybı
• Tedavi edilmemiş depresyon (bu demans belirtisi de olabilir)
• Yalnızlık veya sosyal izolasyon
• Hareketsiz yaşam tarzı

Araştırma, değiştirebileceğimiz tüm risk faktörlerini değiştirerek demans riskimizi önemli ölçüde azaltabileceğimizi sonucuna varmıştır.

Zihinsel ve Sosyal Olarak Aktif Kalmak

Hayat boyunca zihinsel ve sosyal olarak aktif kalan kişilerde demans oranlarının daha düşük olduğuna dair bazı kanıtlar vardır.

Alzheimer hastalığı ve diğer demans türlerinin riskini azaltmak mümkün olabilir:

• Okumak
• Yabancı dil öğrenmek
• Müzik aleti çalmak
• Yerel toplulukta gönüllü olmak
• Grup sporları yapmak, örneğin bowling
• Yeni aktiviteler veya hobiler denemek
• Aktif sosyal hayat sürdürmek

“Beyin eğitimi” bilgisayar oyunları gibi müdahaleler kısa dönemde bilişi iyileştirdiği gösterilmiştir, ancak demansı önleyip önlemediği henüz kanıtlanmamıştır.

^{Kaynak: Alzheimer’s disease – NHS}