Birçok insan, mevsimsel olarak (mevsimsel alerjik konjonktivit) veya yıl boyunca (pereniyal alerjik konjonktivit) alerjik konjonktivit sorunu yaşar. Bu durumun en yaygın belirtileri gözlerde kaşıntı, yanma, sulanma, kızarıklık ve göz kapaklarında şişliktir. Sebebi ise kişinin alerjisi olduğu bir maddeye, yani bir alerjene maruz kalmasıdır.

Alerjik Konjonktivit (Alerjik Göz Hastalığı) Nedir?

Mevsimsel olarak bu rahatsızlığı yaşayan çoğu kişi için belirtiler saman nezlesinin bir parçasıdır ve nedeni de aynıdır. Çim, ağaç, yabani ot veya çalılardan yayılan polenler göz yüzeyine konduğunda, histamin gibi maddelerin salınımını tetikler ve bu da belirtilere yol açar.

Reaksiyon, gözün doğrudan görünen kısmında yoğunlaşmaz. Gözün renkli kısmı olan irisin üzerindeki şeffaf pencere olan kornea hiç etkilenmezken, gözün beyaz kısmı çok az etkilenir. Reaksiyonun asıl gerçekleştiği yer, doğrudan görülmeyen ve göz kapaklarının altında bulunan geniş bir alandır.

Alerjik konjonktivit durumunda üst göz kapağının altında hafif bir kızarıklık (hiperemi), dokularda hafif bir şişlik (ödem) ve bazen küçük kabarcıklar (papiller hiperplazi) görülebilir. Bu belirgin olmayan bulgular, tipik mevsimsel öykü ve belirtilerle birleştiğinde, alerjik konjonktivitin enfeksiyon gibi diğer konjonktivit nedenlerinden ayırt edilmesine yardımcı olur.

Diğer Belirtiler Şunlardır:

• Genellikle her iki göz de etkilenir ve belirtiler hızla gelişir.
• Göz kapaklarının içindeki deri kırmızı ve hassas görünür.
• Gözler genellikle ağrılı olmasa da yanma hissi oluşabilir.
• Göz kapakları şişme eğilimindedir.

Pereniyal (Yıl Boyu Süren) Alerjik Konjonktivit

Pereniyal alerjik konjonktivit de aynı şekilde ortaya çıkar, ancak genellikle mevsimsel polenlerden ziyade iç mekanlardaki ev tozu akarı veya evcil hayvanlara karşı bir reaksiyon olarak gelişir. Türkiye’de de benzer şekilde, bu durum farklı çevresel alerjenlerden kaynaklanabilir.

Alerjik reaksiyonun tetikleyicisini belirlemek için kullanılan standart alerji testleri (deri prick testleri ve kan testleri), alerjik konjonktivit tetikleyicilerini bulmada bazen yetersiz kalabilir. Gözyaşındaki alerjik antikor (IgE) seviyeleri ile kandaki veya derideki seviyeler arasındaki ilişki sınırlıdır çünkü gözyaşında bulunan IgE’nin çoğu doğrudan kandan değil, gözyaşı bezinden gelir. Deri prick testinin gözdeki karşılığı, çok küçük miktarlarda alerjenin gözyaşı filmine damlatıldığı konjonktival provokasyon testidir. Bu test sık yapılmasa da bazı vakaların teşhisinde yardımcı olabilir.

Mevsimsel ve pereniyal alerjik konjonktivitin yanı sıra, çok daha nadir görülen ancak ciddi olan başka alerjik göz hastalıkları da vardır. Bunlardan biri, bazı ciddi alerjisi olan çocuklarda görülen vernal keratokonjonktivit (VKC)‘dir. Bu durumun erkek çocuklarda ve şiddetli atopik dermatiti olan çocuklarda daha yaygın olduğu görülmektedir. Bunun yetişkinlerdeki karşılığı ise atopik keratokonjonktivit (AKC)‘dir. Her iki durumda da kornea genellikle etkilenir ve bu durum görmeyi tehdit edebilir. Bu nedenle bu hastalıkları yalnızca bir göz doktoru (oftalmolog) tam olarak yönetebilir. Bazı kontakt lens kullanıcıları ise dev papiller konjonktivit (GPC) adı verilen ve VKC ile AKC’ye benzeyen ancak korneayı etkilemeyen bir durum yaşayabilirler.

Alerjik Göz Hastalığının Yönetimi

Tedavideki ilk strateji alerjenden kaçınmaktır, ancak bunun için önce alerjenlerin belirlenmesi gerekir. Çoğu durumda, hastadan dikkatli bir öykü alınarak olası tetikleyiciler tespit edilebilir.

• Antihistaminik Göz Damlaları: Bu damlalar oldukça faydalıdır. Çoğu için doktor reçetesi gereklidir. Göz belirtileriyle birlikte diğer saman nezlesi belirtileri de olan hastalar için ağızdan alınan antihistaminikler de uygundur. Bunların bazıları reçetesiz satılırken, bazıları için reçete gerekir. Düzenli kullanım için uzun etkili, uyku yapmayan oral antihistaminikler önerilir.
• Mast Hücre Stabilizatörleri: Bu ilaçlar göz damlası formunda yıllardır kullanılmaktadır. Bunlardan ilki olan sodyum kromoglikat, etkinliği ve mükemmel güvenlik profili sayesinde alerjik göz hastalığı yönetiminde “altın standart” olarak kabul edilir. Bazı versiyonları reçetesiz alınabilir. Diğer mast hücre stabilizatörleri ve hem mast hücre stabilizatörü hem de antihistaminik özelliklere sahip bileşikler (örn. olopatadin) reçete gerektirir.
• Steroidli Göz Preparatları: Alerjik göz hastalıklarında çok etkilidirler ancak istenmeyen etkileri ciddi ve hatta görmeyi tehdit edici olabilir. Bu nedenle sadece göz doktorları (oftalmologlar) veya bu komplikasyonları teşhis edip yönetebilecek donanıma ve eğitime sahip olan diğer uzmanlar tarafından reçete edilmelidirler.
• Non-steroidal Anti-inflamatuar İlaçlar (NSAID’ler): Göz damlası formunda mevcutturlar, ancak alerjik göz hastalığı yönetimindeki yerleri tam olarak belirlenmemiştir.
• İmmünosupresif Ajanlar: Basit alerjik göz hastalıklarında gereksizdir, ancak VKC ve AKC yönetiminde bir göz doktoru gözetiminde kullanılabilirler. Siklosporin bu ajanlardan biridir. Bu ilacın bulunabilirliğinin, potansiyel olarak ciddi yan etkileri olan steroidli göz damlalarına olan ihtiyacı azaltması beklenmektedir.
• İmmünoterapi (Aşı Tedavisi): Alerjik göz hastalığı birden fazla alerjen yerine tek bir alerjenden kaynaklanan az sayıda kişiye yardımcı olabilir. Alerjenin çok küçük dozlarının üç yıl veya daha uzun süre boyunca düzenli aralıklarla enjeksiyonla veya dil altı tabletlerle verilmesiyle vücut duyarsızlaştırılabilir.

Tüm bu aktif tedavilere ek olarak, soğuk kompres ve eczanelerden reçetesiz temin edilebilen suni gözyaşı preparatları gibi destekleyici önlemler de semptomları kontrol etmede çok yardımcı olabilir. Polen mevsiminde yüzü saran güneş gözlükleri takmak da faydalı olabilir.

Not: Göz damlalarını başınız gerideyken veya yatarken uygulamak en iyisidir. Bir elinizin işaret parmağıyla alt göz kapağını hafifçe aşağı çekerek küçük bir cep oluşturun ve diğer elinizle şişeden bu cebe bir damla damlatın. Şişenin ucunun göze, kirpiklere, yüze veya parmaklara değmemesi önemlidir. Damlaları kullanmadan önce ve sonra ellerinizi yıkayın. Açılan damlaları serin bir yerde saklayın ve son kullanma tarihi geçtiğinde (genellikle bir ay sonra) atın. Göz damlalarını asla başka biriyle paylaşmayın.

Alerjik Konjonktivit Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler