Hava kirliliği, günümüzde insan sağlığı için en büyük çevresel risklerden biridir. Kanser, kalp hastalıkları ve obeziteden sonra halk sağlığını tehdit eden dördüncü en büyük tehlike olarak kabul edilmektedir. Hava kirliliği, insanları solunum yolu enfeksiyonlarına ve diğer hastalıklara karşı daha savunmasız hale getirir ve özellikle alerjisi olan kişiler üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir.

Dış Mekân Hava Kalitesi Alerjiyi Nasıl Etkiler?

Soluduğumuz havanın kalitesi ile alerjik hastalığı olan kişilerin sağlığı arasında kanıtlanmış bir bağ vardır. Havadaki kirleticiler, solunduğunda çevresel alerjilere (örneğin alerjik rinit veya astım) yatkın olan kişilerde öksürük, nefes darlığı veya hırıltı gibi solunum yolu semptomlarını tetikleyebilir.

Hava kirliliğine maruz kalmak, alerjik rinit (saman nezlesi), astım ve diğer alerjik bozuklukların kontrolünü zorlaştırabilir. En kötü senaryoda ise, acil servis ziyareti gerektiren ciddi alevlenmelere yol açabilir. Bu nedenle, havadaki kirleticileri ve çevresel alerjenleri tanımak, alerjinizi neyin kötüleştirdiğini anlamanız açısından çok önemlidir.

Hava Kirliliğinin Kaynakları Nelerdir? ☢️

Trafik ve Ulaşım 🚗

Trafik kaynaklı kirleticiler, özellikle büyük ve kalabalık şehirlerdeki hava kirliliğinin ana kaynağıdır. Dizel egzozlarından çıkan partikül maddeler özel bir sorundur çünkü bu çok küçük parçacıklar atmosferde uzun süre kalabilir, derinlemesine solunabilir ve akciğerlerin en derinlerine yerleşerek solunum yolu rahatsızlıklarına neden olabilir. Hatta bu küçük parçacıklar kan dolaşımına geçerek kalp ve damar hastalıklarına bile yol açabilir.

Fosil Yakıtların Yakılması 🔥

Sanayi ve enerji üretimi için fosil yakıtların yakılması da önemli bir hava kirliliği kaynağıdır. Ülkeler ve endüstri, daha temiz yakıtları teşvik etmek ve yeni teknolojilere yatırım yapmak için çalışmalar yürütmektedir.

Tarım ve Hayvancılık 🚜

Tarım sektöründen kaynaklanan amonyak emisyonları da özellikle kentsel alanlardaki kirliliğe katkıda bulunur. Amonyak, gübrelerin depolanması ve tarlalara yayılması sırasında ortaya çıkar ve partikül kirliliğine neden olabilir.

Odun Sobaları ve Şömineler 🪵

Özellikle ıslak veya nemli odun yakıldığında, akciğerlere çekilebilen küçük partiküllerin havaya karışmasına neden olurlar.

Hava Durumu ve Polen ⛈️

Mevsim, iklim ve hava koşulları atmosferdeki polen seviyelerini doğrudan etkiler. Rüzgâr, sıcaklık ve nemde ani değişikliklere neden olan hava koşulları, “Fırtına Astımı” olarak adlandırılan duruma yol açabilir. Bu nadir görülen astım türü, yaz aylarındaki gök gürültülü fırtınalar sırasında polen taneciklerinden havaya salınan büyük miktarda küçük polen alerjen parçacıkları tarafından tetiklenir. Polen alerjiniz varsa, belirtileriniz ağaç ve çayır polenlerinin en yüksek olduğu ilkbahar ve yaz aylarında muhtemelen daha kötü olacaktır.

Hava Kirleticilerine Maruz Kalmayı Nasıl Azaltabilirsiniz?

Hava kirliliği seviyelerini izlemek, dışarıda geçireceğiniz zaman hakkında daha bilinçli kararlar vermenize yardımcı olabilir. Türkiye’deki güncel hava kalitesi verilerini Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı web sitesi olan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı – Ulusal Hava Kalite İzleme Ağı adresinden takip edebilirsiniz.

Alerjiniz için doğru ilaçlara ve tedavilere sahip olduğunuzdan ve bunları ne zaman, nasıl kullanacağınızı bildiğinizden emin olun. Alerjik rinitin daha iyi kontrol altına alınmasının hem yetişkinlerde hem de çocuklarda astım kontrolünü de iyileştirdiği gösterilmiştir. İlaç ihtiyaçlarınız ve endişeleriniz hakkında daima doktorunuz veya eczacınızla konuşun.

Korunmak İçin En İyi İpuçları ✅

• Günlük Polen ve Hava Kirliliği Tahminlerini Kontrol Edin: Yaşadığınız yerdeki günlük tahminleri takip ederek gününüzü planlayın.
• Rotanızı Değiştirin: Yürüyüş, bisiklet veya egzersiz rotalarınızı yoğun trafikli yollardan uzağa, daha az kirli alanlara taşıyın.
• Zamanlamayı Ayarlayın: Polen veya kirliliğin yüksek olduğu günlerde dışarıda geçirdiğiniz zamanı azaltmayı düşünün. Örneğin, dışarıda egzersiz yapmak yerine kapalı bir spor salonunu veya yüzme havuzunu tercih edebilirsiniz.
• İçeride Kalın: Yüksek polen mevsimlerinde, özellikle rüzgârlı günlerde veya gök gürültülü fırtınalardan sonra mümkünse içeride kalın.
• Kaçının: Çim biçmek gibi polene maruz kalmanıza neden olan aktivitelerden kaçının.
• Duş Alın: Dışarıda polene yoğun bir şekilde maruz kaldıktan sonra duş alarak saçınızdaki ve cildinizdeki polenleri temizleyin.
• Araba Kullanırken Dikkat: Polen/kirlilik seviyeleri yüksek olduğunda arabanızın camlarını kapalı tutun ve havalandırmayı iç sirkülasyon modunda kullanın.
• Aksesuar Kullanın: Güneş gözlüğü ve şapka takmak, polenin gözlerinize, cildinize ve saçınıza yapışmasını önlemeye yardımcı olur.