Anjioödem, cilt altındaki dokularda şişmeye neden olan bir reaksiyondur. En sık dudaklar ve göz kapaklarında görülür, ancak vücudun herhangi bir bölgesini etkileyebilir. Genellikle hızlı başlar ve birkaç saat ile birkaç gün arasında sürer.

Şişlik, vücudun yiyecek, ilaç veya titreşim gibi bir şeye tepki vermesiyle ortaya çıkabilir. Bazen belirgin bir neden olmadan da oluşur. Bu durum, doğuştan gelen bir sağlık sorunu veya başka bir nedenden kaynaklanabilir ve uyarı vermeden tekrarlayabilir. Şişlik iki veya üç günden uzun sürerse, doktorunuz başka nedenleri araştırabilir.

Anjioödem ciddi olabilir ve hatta ölümcül sonuçlanabilir; hava yollarında şiddetli şişlik veya kan basıncında ani düşüş yaşanırsa. Nefes almada zorluk çekiyorsanız veya ani zayıflık ya da baş dönmesi hissediyorsanız, derhal 112’yi arayın veya en yakın acil servise gidin.

Anjioödem Belirtileri

Anjioödem, en yaygın olarak şu bölgelerde şişliğe neden olur:

• Yüz
• Göz kapakları
• Dudaklar
• Dil
• Boğaz ve hava yolları
• Eller
• Ayaklar
• Genital bölge

Diğer belirtiler şunlardır:

• Karın ağrısı
• İshal
• Bulantı ve kusma
• Baş dönmesi
• Bayılma

Kurdeşen genellikle anjioödemle birlikte görülür, ancak anjioödem kurdeşen olmadan da ortaya çıkabilir.

Hayati Tehlike Yaratır mı?

Evet, yaratabilir. Anjioödem, hava yollarında şiddetli şişlik veya kan basıncında ani düşüşe neden olursa tehlikeli olur. Nefes almada zorluk çekiyorsanız veya ani zayıflık ya da baş dönmesi hissediyorsanız, derhal 112’yi arayın veya en yakın acil servise gidin.

Anjioödem Nedenleri

Anjioödem, küçük kan damarlarından sıvı sızması ve dokuları doldurmasıyla oluşur. Bu durum, genellikle alerjilere, ilaç yan etkilerine veya titreşimlere yanıt olarak ortaya çıkar. Kalıtsal gen değişiklikleri, kanser, otoimmün hastalıklar ve enfeksiyonlar da öngörülemeyen şişliklere yol açabilir. Bazen bilinen bir neden olmadan (idiyopatik anjioödem) gelişir.

Anjioödemin belirli nedenleri şunlardır:

• Alerjiler: Yiyecek alerjileri, ilaç alerjileri, lateks alerjileri, böcek sokmaları ve örümcek ısırıkları tetikleyici olabilir. Şişlik, maruziyetten birkaç dakika ila birkaç saat sonra başlar ve sıklıkla kurdeşenle birlikte görülür.
• Alerjik Olmayan İlaç Reaksiyonları: Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri, en yaygın nedendir. Reaksiyon hemen olmaz; ilaç başladıktan birkaç hafta veya ay sonra şişlik oluşabilir.
• Titreşimler: Motosiklet sürerken, koşarken, bahçe aletleri kullanırken veya titreşim yaratan diğer aktivitelerde anjioödem gelişebilir.
• Gen Değişiklikleri: Herediter anjioödem (HAE), bir veya her iki biyolojik ebeveynden kalıtımla geçebilir ve sık, öngörülemeyen şişliklere neden olur.
• C1-İnhibitör Düşüklüğü: C1-inhibitör, bağışıklık sistemi proteini olup eksikliği, belirli bir tetikleyici olmadan şişlik ataklarına yol açar. Kanserler, otoimmün hastalıklar ve enfeksiyonlar bu eksikliğe neden olabilir.

Stres Anjioödeme Neden Olur mu?

Bazen olur. İdiyopatik veya herediter anjioödeminiz varsa, stres şişlik riskini artırabilir.

Risk Faktörleri

Anjioödem riski şu durumlarda artar:

• Yiyecek, lateks veya ilaç alerjiniz varsa
• B hücrelerini etkileyen bir sağlık sorunu (örneğin belirli kanser türleri) yaşıyorsanız
• Anjioödeme neden olan kalıtsal bir gen değişikliğiniz varsa

Anjioödem Teşhisi ve Testleri

Doktorlar Anjioödemi Nasıl Teşhis Eder?

Sağlık hizmeti sağlayıcınız, fiziksel muayene ile başlar. Size şu konularda sorular sorar:

• Şişlik ne zaman başladı
• Reaksiyona neden olabilecek yediğiniz veya dokunduğunuz şeyler neler
• Aldığınız ilaçlar ve takviyeler neler
• Bu tür bir reaksiyonu daha önce yaşadınız mı
• Aile üyelerinizde benzer şişlikler oluyor mu

Alerji deri testleri ve alerji kan testleri, şişliğin alerjik bir reaksiyon olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur. Bilinen bir tetikleyici yoksa, genetik testler ve diğer kan testleri başka bir sağlık sorununun şişliğe neden olup olmadığını tespit edebilir.

Anjioödem Yönetimi ve Tedavisi

Anjioödem Nasıl Tedavi Edilir?

Alerjik anjioödeminiz varsa, şişliğe neden olan yiyecek, ilaç veya diğer maddelerden kaçınmalısınız. Reçeteli ilaçları durdurmadan önce sağlayıcınıza danışın. Şişlik ilaç yan etkisi ise, sağlayıcınız şişmeye neden olan ilacı değiştirecek bir alternatif bulmanıza yardımcı olur. Şişliği azaltmak için buz uygulamayı veya serin duş almayı önerebilir.

İlaçlar

Sağlık hizmeti sağlayıcınızın şişliği önlemek veya tedavi etmek için önereceği ilaçlar nedene göre değişir. Bunlar şunları içerir:

• Alerjik anjioödemde şişliği tedavi etmek için antihistaminikler, steroidler veya epinefrin
• Alerjik reaksiyon riskini azaltmak için omalizumab (Xolair®), alerji yaptığınız bir yiyeceğe kazara maruz kaldığınızda veya kronik idiyopatik anjioödem tedavisi için
• HAE’de şişlik riskini azaltan ilaçlar (Cinryze®, Haegarda®, Orladeyo® veya Takhzyro® gibi)
• HAE şişliği olduğunda tedavi eden ilaçlar (Berinert®, Firazyr®, Kalbitor® veya Ruconest® gibi)
• Şiddetli şişlik için epinefrin otomatik enjektörü (Epipen®, Auvi-Q®)

Ne Zaman Sağlık Sağlayıcımı Görmeliyim?

Tekrarlayan şişlik atakları yaşıyorsanız, özellikle nedeni bilmiyorsanız, bir sağlık hizmeti sağlayıcısına danışın. Siz veya yanınızdaki biri şu belirtileri yaşarsa 112’yi arayın veya acil servise gidin:

• Yüz, dudak, dil veya boğazda şişlik
• Ani zayıflık veya bayılma
• Şiddetli kusma veya ishal

Prognoz / Görünüm

Anjioödemim Varsa Ne Bekleyebilirim?

Çoğu durumda anjioödem, neden olan şeylerden kaçınarak veya önleyici ilaçlarla yönetilebilir. Ancak doktorunuzun reçete ettiği ilacı, onay vermedikçe bırakmayın. Sağlayıcınız, beklenmedik şişlik durumunda epinefrin otomatik enjektörü veya diğer acil ilaçları yanınızda bulundurmanızı önerebilir.

Önleme

Anjioödemi Önleyebilir miyim?

HAE, edinilmiş C1-inhibitör eksikliği veya kronik idiyopatik anjioödeminiz varsa, şişlik riskini azaltan ilaçlar vardır. Alerjiye bağlı anjioödeminiz varsa, alerjik reaksiyonlara neden olan yiyecek, ilaç veya diğer tetikleyicilerden kaçınarak şişliği önleyebilirsiniz. Alerjik olmayan ilaç yan etkisi anjioödeminiz varsa, sağlık hizmeti sağlayıcınızla birlikte başka bir ilaç bulmanız gerekebilir.

Bilinen bir alerji olsun ya da aniden ortaya çıksın, vücudunuzdaki şişlik korkutucu olabilir. Neyse ki anjioödemin çoğu nedeni yönetilebilir. Bir sağlık hizmeti sağlayıcısı, nedeni belirlemenize ve şişlik riskini azaltmak için önerilerde bulunmanıza yardımcı olabilir. Ayrıca atak durumunda ne yapacağınızı planlayabilir. Bu planla hazırlanmak güven verici olabilir ve beklenmedik belirtileri yönetme konusunda sizi güçlendirir.

Anjioödem Türleri

Anjioödem farklı nedenlere bağlı olarak çeşitli türlerde ortaya çıkabilir. Aşağıdaki tablo, anjioödem türlerini ve nedenlerini özetlemektedir:

Anjioödem, genellikle alerjik reaksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkan ve vücudun çeşitli bölgelerinde ani şişliklere neden olan bir durumdur. Hafif vakalarda tedavi gerektirmeyebilir, ancak boğazda şişlik gibi ciddi durumlarda acil tıbbi müdahale şarttır. Tedavi, altta yatan nedeni belirlemeye ve uygun ilaçlarla belirtileri kontrol altına almaya odaklanır. Eğer anjioödem belirtileri yaşıyorsanız, vakit kaybetmeden bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir.

Referanslar

• American Academy of Allergy, Asthma & Immunology. Treatment of Hereditary Angioedema (https://www.aaaai.org/tools-for-the-public/drug-guide/immunomodulator-medications). Updated 1/2024. Accessed 7/1/2025.
• Bernstein JA, Cremonesi P, Hoffmann TK, Hollingsworth J. Angioedema in the emergency department: a practical guide to differential diagnosis and management (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28405953/). Int J Emerg Med. 2017 Dec;10(1):15. Accessed 7/1/2025.
• Hide M, Takahagi S, Hiragun T. Urticaria and Angioedema. In: Kang S, Amagai M, Bruckner AL, et al., eds. Fitzpatrick’s Dermatology. 9th ed. McGraw-Hill Education; 2019.
• Jauch EC, Hall G, Knoop KJ. Angioedema. In: Knoop KJ, Stack LB, Storrow AB, Thurman R, eds. The Atlas of Emergency Medicine. 5th ed. McGraw-Hill; 2021.
• Zenga J, Beydoun A. Otolaryngology: Head & Neck Surgery. In: Doherty GM, ed. Current Diagnosis & Treatment: Surgery. 16th Ed. McGraw-Hill; 2025.
• ^{Angioedema – NHS}