Anafilaksi, vücudun alerjik olduğu bir maddeyle temas etmesi sonucu hızla ortaya çıkan, hayatı tehdit edebilen ciddi bir alerjik reaksiyondur. Gıda, ilaç veya böcek sokmaları gibi tetikleyiciler bu duruma neden olabilir. Anafilaksi şüphesi durumunda derhal 112’yi aramak hayati önem taşır. Bu makalede, anafilaksinin belirtileri, nedenleri, acil durumlarda yapılması gerekenler, tedavi yöntemleri ve önleme yolları hakkında kapsamlı bilgi bulabilirsiniz.

Anafilaksi Nedir?

Anafilaksi, vücudun alerjik olduğu bir maddeye (örneğin, gıda, ilaç veya böcek sokması) karşı ciddi bir tepki göstermesiyle oluşan, hızlı gelişen ve potansiyel olarak ölümcül bir alerjik reaksiyondur. Erken müdahale ile bu durum yönetilebilir, ancak acil tıbbi yardım gereklidir.

Anafilaksi Belirtileri

Anafilaksi belirtileri, alerjenle temas ettikten birkaç dakika içinde hızla ortaya çıkar. Başlıca belirtiler şunlardır:

• Boğaz ve dilde şişme
• Nefes almada zorluk veya çok hızlı nefes alma
• Yutkunma güçlüğü, boğazda sıkışma veya boğuk ses
• Hırıltılı solunum, öksürük veya gürültülü nefes alma
• Yorgunluk veya kafa karışıklığı
• Baş dönmesi, sersemlik veya bayılma
• Ciltte soğukluk hissi
• Cilt, dil veya dudaklarda mavi, gri veya soluk renk (esmer veya siyah tenli kişilerde bu durum avuç içlerinde veya ayak tabanlarında daha belirgin olabilir)

Ayrıca, şişmiş, kabarık veya kaşıntılı bir döküntü de görülebilir.

Anafilaksi Sırasında Ne Yapmalı?

Eğer sizde veya bir başkasında anafilaksi olduğundan şüpheleniyorsanız, aşağıdaki adımları izleyin:

1. Adrenalin oto-enjektörü kullanın: Eğer bir adrenalin oto-enjektörünüz (örneğin, EpiPen) varsa, talimatlarına uygun şekilde hemen kullanın. Talimatlar enjektörün üzerinde bulunur.
2. 112’yi arayın: Ambulans çağırın ve anafilaktik reaksiyon geçirdiğinizi belirtin.
3. Yatın: Bacaklarınızı kaldırarak yatın. Nefes almada zorluk çekiyorsanız, omuzlarınızı yükseltin veya yavaşça oturun. Hamileyseniz, sol tarafınıza yatın.
4. Böcek sokması varsa: Eğer böcek sokması nedeniyle reaksiyon olduysa ve iğne hala derideyse, iğneyi çıkarmaya çalışın.
5. Belirtiler düzelmezse: 5 dakika içinde belirtiler iyileşmezse, ikinci bir adrenalin oto-enjektörü kullanın.
6. Asla ayakta durmayın veya yürümeyin: Kendinizi daha iyi hissetseniz bile ayakta durmayın veya yürümeyin.

Anafilaksi Tedavisi

Anafilaksi, hastanede acil tedavi gerektirir. Hastanede uygulanan tedaviler şunlardır:

• Adrenalin: Enjeksiyon veya damar yoluyla verilir.
• Oksijen: Nefes almayı desteklemek için kullanılır.
• Damar yoluyla sıvılar: Vücudun sıvı dengesini sağlamak için verilir.

Tedavi sonrası genellikle 2 ila 12 saat hastanede gözlem altında tutulursunuz, ancak bu süre daha uzun olabilir. Hastaneden çıkmadan önce, başka bir anafilaksi atağına karşı hazırlıklı olmanız için size iki adet adrenalin oto-enjektörü verilir. Bu cihazın nasıl kullanılacağı size detaylı bir şekilde anlatılır. Her reçete edildiğinde, oto-enjektörün kullanımını tekrar öğrenmelisiniz.

Ayrıca, alerji uzmanına yönlendirilerek alerjinizin nedenini belirlemek için testler yapılabilir ve size özel tavsiyeler verilebilir.

Anafilaksiyi Önlemek İçin Yapabilecekleriniz

Anafilaksiyi önlemek veya olası bir reaksiyona hazırlanmak için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:

Anafilaksinin Nedenleri

Anafilaksi, vücudun alerjik olduğu bir maddeyle teması sonucu meydana gelir. Yaygın tetikleyici alerjenler şunlardır:

• Gıdalar: Fındık, inek sütü, yumurta, balık veya susam tohumu
• İlaçlar: Antibiyotikler veya non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler)
• Böcek sokmaları: Arı veya eşek arısı sokmaları
• Anestezikler
• Lateks: Bazı lastik eldivenlerde ve prezervatiflerde bulunan bir kauçuk türü

Bazen anafilaktik reaksiyonun nedeni bilinmeyebilir.

Anafilaksi, hızlı müdahale gerektiren ciddi bir alerjik reaksiyondur. Belirtiler ortaya çıktığında vakit kaybetmeden 112’yi aramak ve adrenalin oto-enjektörü kullanmak hayat kurtarıcı olabilir. Alerjenlerden kaçınmak, oto-enjektör taşımak ve çevrenizi bilgilendirmek, anafilaksiyi önlemede ve yönetmede önemli adımlardır. Eğer alerji geçmişiniz varsa, bir alerji uzmanına danışarak risklerinizi değerlendirmeniz faydalı olacaktır.