COVID-19’un uzun dönemli etkilerini yönetmek için potansiyel bir tedavi olarak düşük histaminli diyet öne sürülmüştür. Bu yazıda, Uzamış COVID’in ne olduğunu, belirtilerini, Mast Hücresi Aktivasyon Sendromu (MCAS) ile olan bağlantısını ve düşük histaminli diyetin bu denklemdeki yerini ele alıyoruz.

Uzamış COVID Nedir?

Uzamış COVID veya Post-COVID Sendromu, COVID-19’un uzun vadeli etkilerini tanımlamak için kullanılan terimlerdir. Birleşik Krallık Ulusal Sağlık ve Bakım Mükemmelliği Enstitüsü (NICE) aşağıdaki tanımları kullanmaktadır:

• Devam Eden Semptomatik COVID-19: COVID-19 belirti ve semptomlarının 4 haftadan 12 haftaya kadar sürmesi.
• Post-COVID-19 Sendromu: COVID-19 belirti ve semptomlarının 12 haftadan daha uzun sürmesi ve başka bir teşhisle açıklanamaması.

Uzamış COVID Belirtileri

Belirtiler kişiden kişiye önemli ölçüde değişebilir. En yaygın (ancak bunlarla sınırlı olmayan) belirtiler aşağıda detaylandırılmıştır:

• Solunum Sistemi: Nefes darlığı, öksürük.
• Kardiyovasküler (Kalp ve Damar): Göğüste sıkışma, göğüs ağrısı, çarpıntı.
• Nörolojik: Bilişsel bozukluk veya ‘beyin sisi’, hafıza sorunları, konsantrasyon kaybı, baş ağrısı, uyku bozukluğu, karıncalanma veya uyuşma, baş dönmesi, deliryum (ileri yaş grubunda).
• Gastrointestinal (Sindirim Sistemi): Karın ağrısı, mide bulantısı, ishal, iştahsızlık, iştah azalması.
• Genel Belirtiler: Yorgunluk, ateş, ağrı.
• Kas-İskelet Sistemi: Eklem ağrısı, kas ağrısı.
• Psikolojik/Psikiyatrik: Depresyon belirtileri, anksiyete belirtileri.
• Kulak, Burun ve Boğaz: Kulak çınlaması (tinnitus), kulak ağrısı, boğaz ağrısı, tat ve koku kaybı.
• Dermatolojik (Cilt): Cilt döküntüleri.

Uzamış COVID’in Yaygınlığı

Uzamış COVID’in kesin yaygınlığı belirsizdir. Ancak, İngiltere’de yapılan REACT-2 çalışmasında, 76.155 katılımcının %37.7’si 12 hafta veya daha uzun süren bir veya daha fazla semptom bildirdi. Katılımcıların %14.8’inde ise üç veya daha fazla semptom mevcuttu. Katılımcıların üçte biri, Uzamış COVID belirtilerinin günlük yaşamları üzerinde önemli bir etkisi olduğunu belirtti. Bu durum, Uzamış COVID’in yönetiminin sağlık hizmetleri üzerinde yaratabileceği potansiyel zorlukları ve talepleri vurgulamaktadır.

Uzamış COVID’in Yönetimi

Şu anda, Uzamış COVID’in nasıl yönetileceğine dair sınırlı sayıda kılavuz bulunmaktadır. Ancak düşük histaminli diyete yönelik bir ilgi ortaya çıkmıştır. Bunun nedeni, COVID-19’un, Mast Hücresi Aktivasyon Sendromu (MCAS) ve Histamin İntoleransı ile benzerlikler göstermesidir.

MCAS, mast hücrelerinden (histamin gibi) aracı maddelerin tetikleyicilere yanıt olarak salındığı ve vücutta birden fazla sistemi etkileyen geniş bir semptom yelpazesine yol açabilen karmaşık bir durumdur. Bir çalışma, COVID-19’da görülen hiperenflamasyonun (aşırı iltihaplanma), MCAS’ta olduğu gibi, hatalı çalışan mast hücrelerinin inflamatuar aracıları salmasından kaynaklandığını öne sürmektedir. Ancak, MCAS tedavisi çok faktörlüdür ve her bireye göre değişir.

Düşük Histaminli Diyetin Yeri

Düşük histaminli diyet, Uzamış COVID’in yönetimi için potansiyel bir tedavi olarak önerilmiştir. Ancak, bu iddiayı destekleyecek sınırlı kanıt bulunmaktadır ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Bu nedenle, bu yaklaşım şu anda önerilmemektedir.

Histamin birçok gıdada doğal olarak bulunur ve düşük histaminli bir diyet potansiyel olarak çok kısıtlayıcı olabilir. Bir diyetisyen tarafından doğru şekilde desteklenmezse beslenme yetersizliklerine yol açabilir.

Sonuçlar

Düşük histaminli bir diyetin etkilerini araştırmak için daha fazla bilimsel çalışmaya ihtiyaç vardır. Bu nedenle, bu diyet şu anda Uzamış COVID’in yönetiminde önerilen bir tedavi yöntemi değildir.

^{Alıntı: Long COVID Low Histamine Diet | Allergy UK | National Charity}