Astım Nedir?

Astım, nefes alıp vermeyi etkileyen yaygın bir rahatsızlıktır. Günümüzde tam bir tedavisi bulunmamakla birlikte, doğru tedavi yöntemleriyle belirtilerin kontrol altında tutulması ve hastaların sorun yaşamaması mümkündür.

Astım Belirtileri

Astımın ana belirtileri, aşağıdakiler gibi solunum zorluklarıdır:

• Hırıltılı solunum (wheezing)
• Öksürük
• Nefes darlığı
• Göğüste sıkışma hissi

Astım belirtileri hafif veya şiddetli olabilir ve genellikle gelip geçicidir. Özellikle gece ve sabah erken saatlerde kötüleşebilir.

Astım atağı, belirtilerin ciddileştiği ve nefes almanın zorlaştığı, yaşamı tehdit edebilen bir durumdur.

Belirtiler; egzersiz, yüksek hava kirliliği, soğuk hava veya polen, toz, küf ya da hayvanlar gibi alerjiniz olan maddelerle temas gibi farklı durumlar tarafından tetiklenebilir. Astım genellikle çocuklukta başlasa da her yaşta ortaya çıkabilir.

Astım Atağı Nasıl Tedavi Edilir?

Eğer bir astım atağı geçiriyorsanız, nefes almanıza yardımcı olmak için dik oturun. Sakin kalmaya çalışın.

Varsa, astım rahatlatıcı inhalerinizi (sprey) kullanın:

• Mavi rahatlatıcı inhaleriniz varsa, kendinizi daha iyi hissedene kadar her 30 ila 60 saniyede bir, en fazla 10 nefes (puf) alın. Her nefes arasında inhaleri çalkalayın ve varsa “spacer” (ara parça) ile birlikte kullanın.
• AIR veya MART inhaleriniz (hem önleyici hem de tedavi edici olarak kullanılan) varsa, kendinizi daha iyi hissedene kadar her 1 ila 3 dakikada bir, en fazla 6 nefes (puf) alın.

Kişisel astım eylem planınızda astım atağı tedavisi için farklı bir maksimum doz belirtiliyorsa, planınızdaki talimatlara uyun.

Önemli Not: Acil servise kendi başınıza araç kullanarak gitmeyin. 112’yi aradığınızda görüştüğünüz yetkili size ne yapmanız gerektiği konusunda tavsiyede bulunacaktır.

Astım Tanısı Nasıl Konur?

Sizde veya çocuğunuzda astım belirtileri varsa, doktorunuz veya hemşireniz size bazı sorular soracak ve göğsünüzü dinleyecektir.

Astım belirtilerini kontrol etmek için basit bir solunum testine ve bazen kan testine ihtiyaç duyulabilir.

Ayrıca, akciğerlerinizin ne kadar iyi çalıştığını kontrol etmek için birkaç hafta boyunca evde kullanmanız üzere “peak flow meter” (en yüksek akış hızı ölçer) adı verilen taşınabilir bir cihaz verilebilir.

Astım tanısı koymak biraz zaman alabilir, çünkü belirtiler zamanla değişkenlik gösterir ve solunum sorunlarının farklı nedenleri olabilir. Astım olma olasılığınız yüksekse, belirtilerinize yardımcı olup olmadığını görmek için size deneme amaçlı astım ilaçları verilebilir.

Astım Tedavisi

Astımınız varsa, bir aile hekimi, hemşire ve bazen uzman bir hastane doktorunu içeren bir sağlık ekibi tarafından destekleneceksiniz.

Sağlık ekibiniz ilaçlarınızı nasıl ve ne zaman kullanacağınızı, astımınızı nasıl izleyeceğinizi, tetikleyicilerden kaçınma ve belirtilerinizi azaltma yollarını ve belirtileriniz kötüleşirse ne yapmanız gerektiğini açıklayacaktır.

Bu bilgiler, tüm astım randevularınıza götürmeniz gereken astım eylem planınıza kaydedilecektir. Size bu planın basılı veya dijital bir kopyası (veya her ikisi) verilecektir.

Tedavinizin ne kadar iyi çalıştığını görmek için yılda en az bir kez kontrole gitmelisiniz. Bu kontroller, inhalerlerinizi doğru kullanıp kullanmadığınızın kontrol edilmesini ve astım eylem planınızın güncel olmasını içerecektir.

Astım İnhalerleri (Spreyleri)

Astım için ana tedavi, inhaler kullanarak soluduğunuz ilaçlardır. Çoğu insan için bu ilaçlar, astım belirtilerini azaltmada veya önlemede iyi çalışır.

Belirtilerinizin ciddiyetine bağlı olarak, size şunlar sunulabilir:

• Sadece belirti gösterdiğinizde kullanmak için bir inhaler – buna anti-inflamatuar rahatlatıcı (AIR) inhaler denir.
• Belirtileri önlemeye yardımcı olmak için her gün ve ayrıca belirti gösterdiğinizde kullanmak için bir inhaler – buna idame ve rahatlatıcı tedavi (MART) inhaleri denir.
• 2 ayrı inhaler – belirtileri önlemeye yardımcı olmak için her gün kullanılacak bir önleyici inhaler ve belirti gösterdiğinizde kullanılacak bir mavi rahatlatıcı inhaler (mavi rahatlatıcı inhaler tek başına kullanılmak üzere verilmemelidir).

İnhalerlerin İmha Edilmesi

Boş, istenmeyen veya süresi dolmuş inhalerlerinizi yerel eczanenize iade edin.

Bir inhaleri çöpe attığınızda, gazlar dışarı sızabilir ve iklim değişikliğine katkıda bulunabilir. Eczaneniz bunları güvenli bir şekilde imha edebilir.

Diğer Astım Tedavileri

İnhalerler belirtilerinizi durdurmak için yeterli değilse, sağlık ekibiniz daha güçlü bir inhaler veya nefes almayı kolaylaştıran montelukast gibi tabletler de önerebilir.

İnhalerler ve tabletler tarafından kontrol edilmeyen şiddetli astımınız varsa, biyolojik terapiler adı verilen enjeksiyon yoluyla alınan ilaçlar gibi başka tedaviler de sunulabilir.

Sağlık ekibiniz, olası yan etkiler de dahil olmak üzere hangi tedavinin sizin için doğru olduğunu sizinle tartışacaktır.

Astım Atağı için Hastane Tedavisi

İyileşmeyen şiddetli bir astım atağı geçirirseniz, hastanede tedavi görmeniz gerekebilir. Hastane tedavileri şunları içerebilir:

• Maske yoluyla oksijen verilmesi
• Yüksek dozda ilacı solumak için bir nebülizatör kullanılması
• Steroid tabletleri veya enjeksiyonları

Astıma Yardımcı Olmak İçin Yapabilecekleriniz

Astımınız varsa, belirtileri önlemeye ve astım atakları riskini azaltmaya yardımcı olmak için yapabileceğiniz şeyler vardır.

Astım Hayatınızı Nasıl Etkiler

Küçük çocuklardaki astım bazen ergenlik veya yetişkinlik dönemlerinde ortadan kalksa da, astım genellikle ömür boyu süren bir rahatsızlıktır.

Astım herkesi farklı şekilde etkiler. Sizi nasıl etkileyeceği belirtilerinize, neyin tetklediğine ve tedavinizin ne kadar iyi çalıştığına bağlıdır.

Çoğu insan için, inhalerler doğru kullanıldığında belirtileri önlemede veya azaltmada iyi çalışır ve astımın günlük yaşamları üzerinde yalnızca küçük bir etkisi olur. Ancak bazı kişilerin kontrol edilmesi daha zor olan daha şiddetli belirtileri vardır ve başka tedavilere ihtiyaç duyarlar.

Bir astım atağı yaşamı tehdit edici olabilir. Ancak doğru astım tedavisini almak bu riski azaltır.

Astım ve Gebelik

Hamileyseniz, doktorunuzu veya ebenizi astımınız hakkında bilgilendirin. Sizi ve bebeğinizi sağlıklı tutmak için hamilelikte astımı yönetmek önemlidir.

Astım Nedenleri

Astım belirtileri, hava yollarınız şiştiğinde (ödemlendiğinde) ortaya çıkar. Bu durum hava yollarını daraltarak nefes alma sorunlarına neden olur.

Astımı olan kişilerde belirtiler alerjiler, egzersiz, duman, soğuk hava veya enfeksiyonlar gibi farklı şeyler tarafından tetiklenebilir.

Astıma neyin sebep olduğu tam olarak anlaşılamamıştır. Aşağıdaki durumlarda astım olma olasılığınız daha yüksek olabilir:

• Egzama, saman nezlesi veya gıda alerjileri gibi alerjileriniz varsa
• Ailenizdeki diğer kişilerde astım, saman nezlesi, egzama veya alerji varsa
• Erken doğduysanız veya düşük doğum ağırlığınız varsa
• Çocukken yüksek düzeyde hava kirliliği veya sigara dumanı gibi şeylere maruz kaldıysanız
• Çocukken bronşiyolit veya krup gibi nefesinizi etkileyen hastalıklar geçirdiyseniz
• Aşırı kiloluysanız

Astım, iş yerinde belirli kimyasallar gibi maddeleri solumaktan da kaynaklanabilir.

^{Kaynak: Astım -NHS}

...

Yasal Uyarı ve Sorumluluk Reddi: Bu blogda yer alan tüm içerikler yalnızca genel bilgilendirme amaçlıdır ve yayınlandığı tarihteki mevcut bilimsel verilere dayanarak hazırlanmıştır. Söz konusu bilgiler, profesyonel tıbbi tavsiye, teşhis veya tedavi yerine geçmez. Sağlığınızla ilgili herhangi bir soru, endişe veya ihtiyaç durumunda, lütfen bir doktora ya da yetkin bir sağlık kuruluşuna başvurunuz. Bu blogda sunulan bilgilerin kullanımı tamamen okuyucunun sorumluluğundadır. Blog sahibi, yazarlar veya bağlı kuruluşlar, bu içeriklerin doğruluğu, güncelliği veya eksiksizliği konusunda herhangi bir garanti vermez ve bu bilgilerin kullanımından kaynaklanabilecek doğrudan veya dolaylı herhangi bir zarar veya kayıptan sorumlu tutulamaz. Sağlık durumunuza ilişkin kararlar almadan önce, mutlaka bir sağlık uzmanına danışmanız gerektiğini unutmayınız. Bu blog, tıbbi bir hizmet sunmamakta olup yalnızca bilgilendirme amacı taşımaktadır.