Bartholin Bezi Kisti

Bartholin Bezi Kisti Nedir?

Bartholin bezleri, diğer adıyla büyük vestibüler bezler, vajina girişinin alt kısımlarında, özellikle saat 4 ve saat 8 yönlerine denk gelen bölgelerde bulunan iki küçük (0,5 cm) bezdir. Bu bezler, vajinanın kaygan kalmasına yardımcı olan mukus salgılar. Normalde, tıkanmadıkları sürece bu bezleri hissedemezsiniz. Ergenlik başladıktan sonra, bu bezlerde kist veya apse görülmesi yaygındır. Ancak menopozdan sonra bu durum daha az sıklıkla görülür.

Bartholin Bezi Kistine Ne Sebep Olur?

Bartholin bezi kisti, Bartholin bezinin zararsız bir tıkanıklığıdır. Genellikle sadece bir tarafı etkiler, belirti vermez ve sıklıkla pelvik muayene sırasında veya görüntüleme çalışmalarıyla tesadüfen keşfedilir. Bartholin bezinin tıkanması, bölgedeki bir yaralanmadan, doğuma yardımcı olmak için yapılan bir kesiden (epizyotomi) veya doğumdan sonra gerçekleşebilir. Ancak bazen tanımlanabilir bir neden yokmuş gibi görünür.

Bartholin Bezi Kisti İçin Risk Faktörleri ve Sıklık

Bartholin kistleri veya apseleri esas olarak çocuk doğurma çağındaki kadınlarda bulunur. Bu kistler genellikle bir kadın ergenliğe girdiğinde ortaya çıkmaya başlar ve kadın yaşlandıkça sıklığı artar, menopozda durur. Belirti gösteren Bartholin kistleri ve apseleri, her yıl kadın sağlığıyla ilgili tüm doktor ziyaretlerinin %2’sini oluşturur.

Bartholin Bezi Kistinin Belirtileri ve Bulguları

Bir kişinin Bartholin bezi kisti veya apsesi olduğundan şüpheleniliyorsa, doktorun belirtilerin ne kadar süredir var olduğunu, yürüme, ayakta durma, oturma veya cinsel ilişki gibi normal aktiviteler sırasında herhangi bir rahatsızlık olup olmadığını ve irin benzeri bir akıntı olup olmadığını sorması önemlidir. Ayrıca herhangi bir Bartholin bezi kisti veya apsesi geçmişi, vajinal akıntı veya düzensiz kanama ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar hakkında da bilgi alırlar. Bartholin kistleri genellikle zamanla yavaş ilerler ve sıklıkla herhangi bir belirtiye neden olmaz. Doktor hastayı değerlendirirken, nadir görülen kanser vakaları bu belirtileri taklit edebileceğinden hastanın yaşını göz önünde bulundurmalıdır.

Fizik muayene sırasında, vulvanın alt kısmının bir tarafının diğer tarafa göre daha fazla çıkıntı yaptığı gözlemlenebilir. Bartholin bezi kistleri ile apseleri arasındaki önemli bir fark, apselerin çok ağrılı olmasıdır. Her iki durum da genellikle sadece bir tarafı etkiler, ancak apseler bölgenin hassas, kırmızı, sertleşmiş olmasına neden olabilir ve içi sıvı dolu hissedilen bir alan ve/veya irin benzeri bir akıntı olabilir.

Bartholin Bezi Kisti Testleri

Bartholin kisti apseniz olma ihtimali varsa, genellikle çok fazla teste ihtiyacınız olmayacaktır. Ancak apseyi boşaltma işlemi sırasında doktor yaradan kültür almayı (bakterileri laboratuvarda üretmeyi) ve biyopsi yapmayı (mikroskop altında incelenmek üzere küçük bir doku parçası almayı) seçebilir. Doktorunuzun bel soğukluğu (gonore) veya klamidya gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan şüphelenmek için bir nedeni varsa, özellikle bu hastalıkları arayan bir test paneli planlayabilir ve gerekirse uygun tedaviye başlayabilir.

Apse olağandışı görünüyorsa veya 40 yaşın üzerindeyseniz, doktorunuz kanser ihtimalini ekarte etmek için biyopsi yaptırmanızı önerebilir. Biyopsi, inceleme için apseden küçük bir doku örneği almayı içerir.

Bartholin Bezi Kisti Tedavi Seçenekleri

Bartholin kisti herhangi bir belirtiye neden olmuyorsa tedaviye gerek yoktur. Kendiliğinden boşalan Bartholin kistleri veya apseleri, oturma banyoları ve ağrı kesiciler gibi basit ev ilaçları ile yönetilebilir.

Tekrarlamayı önleme açısından cerrahi veya cerrahi olmayan tek bir tedavi yöntemi diğerlerinden daha iyi kabul edilmese de, ilk kez görülen Bartholin apseleri genellikle ‘Word kateter yerleştirilerek insizyon (kesi) ve drenaj (boşaltma)’ adı verilen bir yöntem kullanılarak tedavi edilir. Bu yaklaşım basit ve etkilidir.

İşleme başlamadan önce hastanın herhangi bir alerjisi olup olmadığını bilmek önemlidir çünkü Word kateterinin gövdesi lateksten yapılmıştır. Hasta latekse alerjikse, bunun yerine ‘marsupiyalizasyon’ (kese ağızlaştırma) adı verilen farklı bir prosedür seçilir.

Bu prosedür tam anlamıyla steril değildir, ancak sağlık çalışanlarının herhangi bir enfeksiyonu önlemek için yüz siperliği olan bir maske ve önlük giymesi önerilir.

İnsizyon ve drenaj prosedürü, önce bölgenin povidon-iyot ile temizlenmesi ve kesi alanının lokal anestezi ile uyuşturulmasıyla gerçekleştirilir. Küçük dudakların (labia minora) mukoza yüzeyi boyunca neşter ile yaklaşık 3 mm’lik küçük bir dikey kesi yapılır. Bu, yara izini en aza indirir ve Word kateterini sıkıca yerinde tutar. Herhangi bir akıntı laboratuvar testine gönderilebilir ve biyopsi de yapılabilir. Word kateteri, balon ucu apse boşluğunun içine oturacak şekilde yerleştirilir ve daha sonra salin (tuzlu) su ile doldurulur. Word kateterinin dış kısmı, hastanın konforu ve yerinden oynama ihtimalini azaltmak için vajinanın içine sıkıştırılır. Kateter, uygun drenaj ve iyileşmeye izin vermek için en az 4 hafta yerinde bırakılmalıdır.

Bartholin apsesi geri gelirse, aynı prosedür antibiyotik ilavesiyle tekrarlanabilir. Bu antibiyotikler Staphylococcus aureus, streptokok türleri ve Escherichia coli gibi bakterilerle savaşabilmelidir. Trimetoprim-sulfametoksazol tek başına, amoksisilin-klavulanat artı klindamisin veya sefiksim artı klindamisin gibi antibiyotikler yaygın seçeneklerdir. Tekrarlayan apseler için hastalar, ‘marsupiyalizasyon’ adı verilen bir prosedür için bir jinekoloğa yönlendirilebilir.

İlk tedaviyle iyileşmeyen, ateşi veya sepsis belirtileri olan veya tekrarlama riski yüksek olan hastalar için de antibiyotikler gerekli olabilir.

‘Marsupiyalizasyon’ genellikle bir jinekolog tarafından ameliyathanede yapılır. Küçük bir kesi yapmayı, ardından kesilen kenarları ters çevirmeyi ve bunları deri yüzeyine dikmeyi içerir. Word kateteri yöntemi genellikle daha basittir ve ameliyathaneye gitmeyi gerektirmez, bu nedenle tipik olarak ilk denenendir.

Diğer daha az yaygın tedaviler arasında gümüş nitrat ablasyonu, karbondioksit lazer vaporizasyonu, Jacobi halkası yerleştirilmesi ve diğer yöntemlerin başarısız olduğu durumlarda Bartholin bezi eksizyonu (çıkarılması) yer alır.

Bartholin apsesi olan hamile kadınlar, hamile olmayan kadınlarla aynı şekilde tedavi edilmelidir. Tek istisna, artan kanama riski nedeniyle Bartholin bezinin çıkarılmaması gerektiğidir.

Bartholin Bezi Kisti Başka Ne Olabilir? (İlişkili Durumlar)

Benzer belirtilere neden oldukları için birbirine karıştırılabilecek birkaç sağlık durumu vardır. Bunlar şunları içerir:

• İnklüzyon, Gartner, Skene, sebase ve Nuck kanalı kistleri gibi farklı kist türleri
• Vajinal prolapsus (sarkma), vajinayı destekleyen yapıların zayıfladığı veya koptuğu bir durum
• Vulvar anjiyomiyofibroblastom, nadir görülen bir tümör türü
• Endometriozis, rahim içini döşeyen dokuya benzer dokunun rahim dışında büyüdüğü bir durum
• Koryokarsinom, kadının rahminde oluşan hızlı büyüyen bir kanser
• Miyeloid sarkom, olgunlaşmamış beyaz kan hücrelerinin bir tümörü
• Perineal leiomyom, düz kas dokusunun iyi huylu bir tümörü
• Miksoid leiomyosarkom, yumuşak dokularda oluşan nadir bir kanser türü
• Fibrom, lifli veya bağ dokusundan oluşan iyi huylu bir tümör
• Anjiyomiksom, kadın genital yolunun yavaş büyüyen bir tümörü
• Hematom, pıhtılaşmış veya kısmen pıhtılaşmış kan toplanması
• Miyoblastom, kas hücrelerinin iyi huylu bir tümörü
• İskio rektal apse, anal kanalın etrafındaki boşlukta bir enfeksiyon
• Folikülit, iltihaplı kıl kökleri
• Fibroadenom, iyi huylu bir meme tümörü
• Lipom, iyi huylu bir yağ kitlesi
• Papiller hidradenom, iyi huylu bir cilt tümörü
• Siringom, zararsız bir cilt yumrusu
• Adenokarsinom, mukus üreten bezlerde başlayan bir kanser türü
• Skuamöz hücreli karsinom, yaygın bir cilt kanseri türü

Bu durumların her biri farklı bir tedavi yaklaşımı gerektirir, bu nedenle doğru teşhis çok önemlidir.

Bartholin Bezi Kisti İle Ne Beklenmeli (Prognoz)

Görünüm (prognoz) genellikle çok iyidir, ancak kist sadece boşaltılırsa (drene edilirse), sıklıkla yeniden ortaya çıktığı bildirilmiştir. İyileşme ve tekrarlama oranları; fistülizasyon, marsupiyalizasyon ve gümüş nitrat ve alkol skleroterapisi gibi farklı tedavi yöntemlerinde benzerdir.

İki basit prosedür olan iğne aspirasyonu ve insizyon ve drenaj, kistin yeniden ortaya çıkma ihtimalinin nispeten daha yüksek olması nedeniyle tavsiye edilmez.

Bartholin Bezi Kisti Teşhisi Konulduğunda Olası Komplikasyonlar

Geleneksel cerrahi kullanılarak yapılan Bartholin bezi kistleri tedavisi çeşitli sorunlara ve komplikasyonlara yol açabilir. Bu sorunlar arasında kanama, operasyondan sonra cinsel ilişki sırasında ağrı, enfeksiyonlar ve genel anestezi ihtiyacı yer alır. Ancak CO2 lazer cerrahisi daha az sorun yaratabilir. Bu tür cerrahi, geleneksel cerrahinin birçok olumsuz yönünü ele aldığı için daha az invaziv (girişimsel) ve daha etkili kabul edilir.

Bartholin Bezi Kistinden İyileşme (Ameliyat Sonrası ve Rehabilitasyon Bakımı)

Birkaç gün boyunca oturma banyosu yapmanız şiddetle önerilir. Benzer şekilde, erken hareket etmeye başlamak ve bol su içmek iyi bir fikirdir.

Bartholin Bezi Kistini Önleme

Doktorlar, hemşireler ve eczacılar, hastalara ve sevdiklerine sağlık durumları hakkında bilgi vermede kilit öneme sahiptir. Kadınlara, garip kokulu vajinal akıntı veya olağandışı kanama gibi enfeksiyon belirtilerine dikkat etmelerini açıklayacaklardır. Ayrıca, iyileşme sürecini hızlandırmaya yardımcı olabileceğinden, kadınların bol su içmelerini ve mümkün olan en kısa sürede hareket etmeye başlamalarını önerirler.

Bartholin Kistini Tedavi Etmek İçin Yapabilecekleriniz (Kendi Kendine Bakım)

Bartholin kisti teşhisi konulduysa, genellikle tedavi olmaksızın kendiliğinden geçer. Ancak rahatsızlığı veya ağrıyı hafifletmeye yardımcı olmak için yapabileceğiniz şeyler vardır.

Sıkça Sorulan Sorular

Bartholin Bezi Kisti Nedir?

Bartholin bezi kisti, Bartholin bezi tıkandığında oluşan, sıvının birikmesine ve vajina açıklığının yakınında bir yumru veya şişlik oluşmasına neden olan bir kisttir.

Bartholin Bezi Kisti Ne Kadar Yaygındır?

Belirti gösteren Bartholin kistleri ve apseleri, her yıl kadın sağlığıyla ilgili tüm doktor ziyaretlerinin %2’sini oluşturur.

Bartholin Bezi Kistinin Belirtileri ve Bulguları Nelerdir?

Bartholin bezi kistinin belirtileri ve bulguları şunları içerir:

• Yürüme, ayakta durma, oturma veya cinsel ilişki gibi normal aktiviteler sırasında rahatsızlık varlığı.
• İrin benzeri akıntı.
• Bartholin bezi kisti veya apsesi geçmişi.
• Vajinal akıntı veya düzensiz kanama.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar.
• Kistin zamanla yavaş ilerlemesi.
• Sıklıkla hiçbir belirti olmaması.
• Vulvanın alt kısmının bir tarafının çıkıntı yapması.
• Ağrılı apseler.
• Hassas, kırmızı ve sertleşmiş alan.
• İçi sıvı dolu alan.
• İrin benzeri akıntı.

Bartholin Bezi Kisti Nasıl Oluşur?

Bartholin bezinin tıkanması, bölgedeki bir yaralanmadan, doğuma yardımcı olmak için yapılan bir kesiden veya doğumdan sonra gerçekleşebilir. Ancak bazen tanımlanabilir bir neden yokmuş gibi görünür.

Bartholin Bezi Kisti Başka Ne Olabilir?

Doktor, Bartholin Bezi Kisti teşhisi koyarken aşağıdaki durumları ekarte etmelidir:

• İnklüzyon, Gartner, Skene, sebase ve Nuck kanalı kistleri gibi farklı kist türleri
• Vajinal prolapsus
• Vulvar anjiyomiyofibroblastom
• Endometriozis
• Koryokarsinom
• Miyeloid sarkom
• Perineal leiomyom
• Miksoid leiomyosarkom
• Fibrom
• Anjiyomiksom
• Hematom
• Miyoblastom
• İskio rektal apse
• Folikülit
• Fibroadenom
• Lipom
• Papiller hidradenom
• Siringom
• Adenokarsinom
• Skuamöz hücreli karsinom

Bartholin Bezi Kisti İçin Hangi Testler Gereklidir?

Bartholin Bezi Kisti için gerekebilecek testler şunlardır:

• Laboratuvarda bakteri üretmek için yara kültürü
• Mikroskop altında küçük bir doku parçasını incelemek için biyopsi
• Şüphe varsa bel soğukluğu veya klamidya gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları aramak için test paneli
• Apse olağandışı görünüyorsa veya hasta 40 yaşın üzerindeyse kanser ihtimalini ekarte etmek için biyopsi.

Bartholin Bezi Kisti Nasıl Tedavi Edilir?

Bartholin bezi kistleri birkaç şekilde tedavi edilebilir. Kist herhangi bir belirtiye neden olmuyorsa tedaviye gerek yoktur. Ancak kist kendiliğinden boşalıyorsa oturma banyoları ve ağrı kesiciler gibi ev ilaçları ile yönetilebilir. İlk kez görülen Bartholin apseleri için yaygın bir tedavi yöntemi ‘Word kateter yerleştirilerek insizyon ve drenaj’dır. Bu prosedür küçük bir kesi yapmayı, apse boşluğuna bir Word kateteri yerleştirmeyi ve onu salin su ile doldurmayı içerir. Kateter, uygun drenaj ve iyileşmeye izin vermek için en az 4 hafta yerinde bırakılır. Özellikle apse tekrarlarsa veya ilk tedavi etkili olmazsa antibiyotikler de reçete edilebilir. Bazı durumlarda, küçük bir kesi yapmayı ve kenarları deri yüzeyine dikmeyi içeren ‘marsupiyalizasyon’ adı verilen bir prosedür uygulanabilir. Diğer daha az yaygın tedaviler arasında gümüş nitrat ablasyonu, karbondioksit lazer vaporizasyonu, Jacobi halkası yerleştirilmesi ve Bartholin bezi eksizyonu yer alır. Hamile kadınlar, artan kanama riski nedeniyle Bartholin bezinin çıkarılmaması istisnası dışında, hamile olmayan kadınlarla benzer şekilde tedavi edilmelidir.

Bartholin Bezi Kisti Tedavisinin Yan Etkileri Nelerdir?

Bartholin Bezi Kistleri tedavi edilirken çeşitli yan etkiler ve komplikasyonlar olabilir. Bunlar şunları içerir:

• Kanama
• Operasyondan sonra cinsel ilişki sırasında ağrı
• Enfeksiyonlar
• Genel anestezi ihtiyacı

Ancak CO2 lazer cerrahisi, geleneksel cerrahinin birçok olumsuz yönünü ele aldığı için daha az invaziv ve daha etkili kabul edilir.

Bartholin Bezi Kistinin Uzun Vadeli Etkileri Var mıdır?

Bartholin bezi kisti için prognoz (seyir) genellikle çok iyidir. Ancak kist sadece boşaltılırsa, yeniden ortaya çıkma ihtimali daha yüksektir. İyileşme ve tekrarlama oranları; fistülizasyon, marsupiyalizasyon ve gümüş nitrat ve alkol skleroterapisi gibi farklı tedavi yöntemlerinde benzerdir. İğne aspirasyonu ve insizyon ve drenaj, kistin yeniden ortaya çıkma ihtimalinin nispeten daha yüksek olması nedeniyle önerilmez.

Bartholin Bezi Kisti İçin Hangi Doktora Gitmeliyim?

Bir jinekolog (Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı).

Kaynak: Bartholin kisti -NHS

...

Yasal Uyarı ve Sorumluluk Reddi: Bu blogda yer alan tüm içerikler yalnızca genel bilgilendirme amaçlıdır ve yayınlandığı tarihteki mevcut bilimsel verilere dayanarak hazırlanmıştır. Söz konusu bilgiler, profesyonel tıbbi tavsiye, teşhis veya tedavi yerine geçmez. Sağlığınızla ilgili herhangi bir soru, endişe veya ihtiyaç durumunda, lütfen bir doktora ya da yetkin bir sağlık kuruluşuna başvurunuz. Bu blogda sunulan bilgilerin kullanımı tamamen okuyucunun sorumluluğundadır. Blog sahibi, yazarlar veya bağlı kuruluşlar, bu içeriklerin doğruluğu, güncelliği veya eksiksizliği konusunda herhangi bir garanti vermez ve bu bilgilerin kullanımından kaynaklanabilecek doğrudan veya dolaylı herhangi bir zarar veya kayıptan sorumlu tutulamaz. Sağlık durumunuza ilişkin kararlar almadan önce, mutlaka bir sağlık uzmanına danışmanız gerektiğini unutmayınız. Bu blog, tıbbi bir hizmet sunmamakta olup yalnızca bilgilendirme amacı taşımaktadır.