Sudaki klor, evlerimize kadar ulaşan şebeke suyuna neden klor atılıyor hiç düşündünüz mü? İnsani amaç ile kullanılan sularda virüs, bakteri gibi canlıların miktarının sıfır olması beklenmektedir. Gerçekleştirilen ölçümler sonucunda sudaki mikroorganizma tespiti sonucunda suyun düzenli bir şekilde klorlanması gerekmektedir. Sudaki klor oldukça geniş bir mikroorganizma çeşidi üzerinde etkili olduğu için şebeke sularının arıtımında sıkça tercih edilir.
Klorlama nedir?
Klorlama, parazitleri, bakterileri ve virüsleri öldürmek için içme suyuna klor ekleme işlemidir. İçme suyunda güvenli klor seviyeleri elde etmek için farklı prosesler kullanılabilir. Az miktarda klor içeren suyun kullanılması veya içilmesi sağlığa zararlı etkilere neden olmaz ve su kaynaklı hastalık salgınlarına karşı koruma sağlar. (Kaynak: CDC) İçme suyundaki güvenli klor seviyeleri nelerdir? Litre başına 4 miligrama kadar klor seviyeleri (mg / L veya milyonda 4 parça (ppm)) içme suyunda güvenli kabul edilir. Bu seviyede, zararlı sağlık etkilerinin ortaya çıkması muhtemel değildir.
Sudaki klor miktarı ne olmalı?
Ülkemizde içme suyunun standart değerlerini Sağlık Bakanlığı belirlemektedir. İçme sularının klorlanması işleminde sınırlar yasalar ile belirlenmiştir ve yönetmelik ile içme suyundaki sudaki klor miktarı 0.5 ppm olarak tayin edilmiştir.
sudaki klor
İçme ve Kullanım Sularının Klorlanması
Klorlanma işlemi en basit haliyle şu aşamalardan oluşmaktadır:
- Su içerisindeki partiküller bir araya getirilir.
- Bir araya getirilen partiküller sedimantasyon ile dibe çöktürülür.
- Filtreleme gerçekleştirilerek dibe çökmeyen diğer parçacıklar elenir.
- Katı maddelerin atılmasından sonra mikroorganizmaları yok etmek amacıyla klorlama ile dezenfeksiyon gerçekleştirilir. Eğer biyolojik arıtma işlemi uygulanıyorsa, biyolojik arıtma sonrası klorlama yapılması uygundur.
Neden İçme Suları Klorlanır?
İçme sularını arıtmak için dezenfektan olarak klor kullanımı başarı sağlamak için çok sayıda araştırma gerçekleştirilmiş ve bu doğrultuda birçok çalışma yapılmıştır. Klorlamanın başlıca avantajlarından biri bakteri ve virüs gibi canlılara karşı etkili olduğunun kanıtlanmış olmasıdır. Fakat tüm mikropları etkisiz hale getirememektedir. Bazı protozoan kistler klor etkisine dirençli olanlarıdır. Protozoan kistlerin çok büyük endişe yaratmadığı durumlarda klor kullanımı iyi bir dezenfeksiyon yöntemi olacaktır.
Ucuz ve aynı zamanda da diğer su arıtma yöntemleri ile karşılaştırıldığında oldukça kolay uygulanması tercih edilmesinin başlıca sebeplerindendir.
Klorlu Su İnsan Sağlığı İçin Zararlı Mıdır?
Klor yalnızca mikroorganizmalar için değil insan sağlığı için de toksik olabilir. Gözler, burun kanalları ve solunum sistemi için tahriş edici özelliğe sahiptir.
İçme sularında klor konsantrasyonu genel olarak düşük tutulmaktadır ve bu nedenle de akut maruz kalma sonucunda bir sıkıntı yaratmamaktadır. Asıl endişe verici olanı, klorlu suya kronik olarak maruz kalınmasıdır. Bu uzun vadeli kanser riskine sebep olur. Fakat bu durum esas olarak klorürün yan ürünleri olan trihalometanlar ve harici dezenfeksiyon yan ürünlerinden kaynaklanmaktadır.
Her ne kadar içme suyu içerisinde kanserojenler ile ilgili endişeler bulunsa da Health Canada Laboratuvar Hastalık Kontrol Merkezi, bulaşan hastalıkların kontrol edilmesinde klorlu suyun yararlı olduğunu belirtmiştir. İçme sularının klorlanmaması durumunda da hastalık düzeyinin artacağı ve bu durumun da sıkıntı yaratacağına değinmişlerdir.
Sudaki Klor ve Zararları
Klorlu su tüketimi kısa vadede kişi için çok zararlı olmasa bile sonucunda istenmeyen birçok hastalığa sebep olabilmektedir. Klorlu suyun en büyük zararlarından birisi hiç kuşkusuz kullanılan suyun içinde bulunan ve kontrol edilemeyen bakteri, mikroplar olmasıdır. Gözle görülemeyecek bu mikropların vücuda alınması da doğal olarak ciddi hastalıklara sebep olabilmektedir. Bununla birlikte klorlu suyun sadece tüketilmesi değil banyo yapılırken kullanılması da vücuda ciddi oranda zarar verebilmektedir.
Günde içilmesi gereken ortalama olarak 2 litre su klorlu su olarak tüketildiği zaman vücudumuza ve sindirim sistemimizde bulunan organlara ciddi zararları dokunabilmektedir. Günümüzde klorlu suyu temizlemek ve sağlıklı bir şekilde tüketmek son derece pratik çözümler ile sağlanabilmektedir. Bu nedenle klorlu suyun tüketilmesi konusunda herkesin hassasiyete sahip olması ve bu konuda bilinçlenmesi toplum sağlığı için önemli olmaktadır.
Temiz su
Klorlu Suyun Cilde Zararları
Söz konusu klorlu su olduğu zaman kesinlikle hafife alınmaması gereken sonuçlara sebebiyet olmaktadır. Bunun için öncelik olarak bilinçli bir şekilde hareket edilmesi gerekmektedir. Klorlu su sadece içtiğimiz zaman değil kullanıldığı zaman direkt olarak zarar vermektedir. Klorlu su cilde en çok zararı ise özellikle banyoda kullanırken vermektedir. Bunun asıl sebeplerinin başında gelen sorun ise klorlu suyun içinde bulunan bakterilerdir.
Klorlu su banyoda kullanılırken belirli bir sıcaklığın üstüne çıktığı zaman suyun buharlaşması ile direkt olarak cilde yapışmaktadır. Bu da klorlu suya uzun süre maruz kalındığı zaman istenmeyecek sonuçların doğmasına sebep olmaktadır. Bununla birlikte klorlu suyun içinde bulunan klor buharlaşıp solunum yolu ile alındığı zaman solunum sistemine de ciddi zararlar vermektedir. Solunum sisteminin klorlu su kaynaklı olarak zarar görmesi ise uzun süreli düşünüldüğünde istenmeyecek hastalıklara sebep olmaktadır.
Klorlu Su Nasıl Temizlenir
İçme suyundaki kloru karbon filtreler kullanılarak çok basit bir şekilde sudan uzaklaştırabilirsiniz. Kullanımı ve bakımları çok basit olan inline karbon ya da housing tesisat tipi filtre kapları ve filtreleri ile kloru sudan uzaklaştırabilir ve klorsuz su kullanımı yapabilirsiniz.
Klorlu su sadece içmek için değil genel olarak şebeke suyu olduğu için tüm kullanımlar açısından temizlenmesi gereken bir sudur. Klorlu suyu temizlemek için oldukça pratik sistemler kurulabildiği gibi evde kendiniz de daha az konforlu yolları tercih ederek suyu arıtabilirsiniz. Klorlu suyu temizlemek için özel arıtma sistemlerini kullanabilirsiniz. Arıtma sistemleri klorlu suyun içinde bulunan zararlı maddeleri ayrıştırarak sağlıklı ve içilmeye uygun hale gelmesini sağlamaktadır.
Arıtma Cihazı alırken NSF onaylı filtre olmasına özellikle dikkat ediniz. Siz de evinizde içmek için musluk suyunu tercih edecekseniz mutlak olarak arıtma sistemine sahip olmalısınız. Bunun dışında klorlu suya evde kendinizin de kolaylıkla uygulayabileceği talimatlar ile doğru bir şekilde suyu klordan arıtabilirsiniz. Siz de su arıtma cihazları kullanarak klorlu su derdinden kurtulabilirsiniz.
Suyun Klorlanması ve Suda Klor Tayini
Suda organik ve inorganik maddeler kloru bağlarlar her suyun özelliği farklı olduğundan klor düzeyi 0.6-0.8 ppm arasında olması sağlanmalıdır.
Basit klorlama için;
6 tane kavanoz alınıp her biri 1 litre su doldurulur. Kavanozların ağzı açık bırakılır.
Birinci kavanoza bir damla ikinci kavanoza iki damla, altıncı kavanoza 6 damla olacak şekilde klor eriyiği damlatılır.
30 dakika beklendikten sonra klor komparatörüyla ölçümler yapılır. Komparatörün tüpüne ölçülmesi istenen sudan konur, 3-4 damla orthotoluidin solüsyonu damlatılır. 3 dakika beklenip renk skalasıyla karşılaştırılır.
0.8 ppm’i kaç damlada yakaladıysak orantı ile gereken klor miktarı bulunur. Örneğin üç damlada 0.8 ppm bulmuş isek
1lt. suya 3 damla klor eriyiği gerekiyorsa bir ton suya 3000 damla klor eriyiği gereklidir.
20 damla 1 mililitre olduğuna göre 3000/20 150 ml. Klor eriyiği gereklidir.
Su Depolarının Temizlenmesi
Su depolarında bir süre sonra organik maddeler birikeceğinden klorun büyük bir kısmını tutmaya başlar. Bu nedenle su depolarının temizlenmesi gerekir.
Önce depo suyla doldurulup, deponun hacmine göre Litrede 5 mg. olacak şekilde aliminyum sülfat atılır. Bir buçuk-iki saat beklenip depo boşaltılır.
Arkasından depo tekrar suyla doldurulup 2 ppm olacak şekilde süperklorizasyon yapılır. 30 dakika beklenir. Bu su da boşaltılır kullanılmaz.
Depo temizlenip kullanıma hazır hale gelmiştir. Su 0.6-0.8 ppm olacak şekilde klorlanıp yarım saat sonra kullanılabilir.
Suyun Analizi
Olağandışı durumlarda suyun bakteriyolojik analizini yapmak, gerektirdiği teknik donanım ve süre açısından güçlükler taşımaktadır.
Suda çeşitli mikroorganizmaların varlığı pratik olarak, amonyak, nitrit, nitrat varlığı ile gösterilebilir.
- Suda amonyak bulunması kirlenmede başlangıç, nitrit ara ve nitrat son basamaktır.
- Suda AMONYAK varlığı suyun taze kirliliğini, devam eden kirliliğini gösterir.
- Suda NİTRİT bulunması kirlenmenin üzerinden zaman geçtiğini ve suyun hala şüpheli olduğunu gösterir.
- NİTRAT’ın bulunması ise suyun kirlenme tehlikesinin kalmadığını gösterir.
AMONYAK: Nessler ayıracı ile varlığı kontrol edilir. Tüpe konulan 10 ml. Suya birkaç damla Nessler ayıracı damlatılır. Az miktarda amonyak kirli sarı çok miktarda ise turuncu ve kırmızıya doğru giden renk verir ve çökelti oluşur.
NİTRİT: Trommsdorf ayıracı ile aranır. Tüpteki 10 ml suya önce birkaç damla 1/3 sulandırılmış sülfirik asit damlatılır sonra da üzerine ayıraç eklenir.
Mavi renk oluşması nitrit varlığını gösterir. 10 sn sonra oluşan mavi renk lt de 0.3mg.
Hemen sonra oluşursa lt de 0.5mg ve üzeri nitrit bulunduğunu gösterir.
NİTRAT: Difenil amin ile aranır. İki tüp alınır, birine su diğerine eşit miktarda ayıraç konur. Ayıraç tüpü hafifçe eğilerek miyar örnek suyun altında toplanacak şekilde su tüpü kenarından yavaşça akıtılır.
Nitrat varsa su ile ayıraç arasında mavi halka oluşur.
Ternion su arıtma cihazı mineral, alkali ve ORP banneri
Şebeke Suyundaki Klor Nasıl Giderilir?
Kömür filtresi olarak da bilinen aktif karbon filtresi, kimyasal adsorpsiyon kullanarak kirleticileri ve safsızlıkları gidermek için küçük karbon parçaları kullanır. Bu filtrelerde kullanılan aktif karbon genellikle Hindistan cevizi kabuğundan, odundan veya kömürden yapılır.
Aktif karbon ile klor giderimi
Aktif karbon filtre, klor ve kloraminler gibi kötü tat ve kokuya neden olan organik bileşikleri sudan etkin bir şekilde uzaklaştırır. Günümüzde, çoğu su arıtıcısı aktif karbon filtresi ile gelir. Su arıtma cihazı kullanmıyorsanız, doğrudan musluğunuza takabileceğiniz aktif karbon filtreleri veya aktif karbon filtre kullanan bir su filtreli sürahi de satın alabilirsiniz.
Aktif karbon filtreler hem klor hem de kloraminlerin hızlı ve tam olarak giderilmesinde çok etkilidir. Tek dezavantajı, bunları periyodik aralıklarla değiştirmeniz gerekecek.
RO (Ters Ozmoz) ile klor giderimi
Ters Ozmoz, sudaki tüm iyonları ve parçacıkları filtrelemek için çok yüksek kaliteli yarı geçirgen bir zar kullanır. RO membranı sadece suyun geçmesine izin verir ve tüm kimyasal safsızlıkları ve çözünmüş katıları engeller. RO ayrıca sudaki tüm klor ve kloraminleri filtreler. Tüm RO su arıtıcıları, su RO membranından geçmeden önce ön filtreleme gerektirir. Ve önceden aktifleştirilmiş karbon filtre en yaygın olarak suyun RO membranından önce ön filtrasyonu için kullanılır. RO su arıtıcılarının kullanımı kolaydır ancak pahalıdır ve fazla su israf eder.
Kaynatma ile klor giderimi
Kaynatma, 20 dakika sonra uçucu klorun buharlaşmasına neden olan ısı ve havalandırma (kabarcıklar yoluyla) oluşturur. Ancak bu yöntem, büyük miktarda suyun klorsuzlaştırılması için uygun değildir.
