Akalazya, yemek ve içeceği yutmakta zorluk yaratabilen yemek borusu (özofagus) ile ilgili nadir bir bozukluktur.
Normalde, özofagusun kasları, yemeği mideye doğru sıkıştırmak için kasılır. Yemek borusunun sonundaki bir kas halkası, yemeğin mideye girmesine izin vermek için gevşer.
Akalazyada, özofagusdaki kaslar doğru bir şekilde kasılmaz ve kas halkası düzgün bir şekilde açılamaz ya da hiç açılmaz. Yemek ve içecek midenin içine geçemez ve sıkışır. Sık sık geri getirilir.
Akalazya Belirtileri
Akalazya olan herkesin belirtileri olmayabilir.
Ancak akalazya olan birçok kişi, yemek veya içecek yutmakta zorluk yaşar (bu disfaji olarak bilinir). Yutma, birkaç yıl içinde yavaş yavaş daha zor veya acılı hale gelir, bazen imkansız hale gelir.
Diğer belirtiler şunlardır:
- Sindirilmemiş yemeğin geri getirilmesi
- Boğulma ve öksürük nöbetleri
- Mide yanması
- Göğüs ağrısı
- Tekrarlayan göğüs enfeksiyonları
- Tükürük veya kusmanın aşırı salgılanması
- Kademeli fakat önemli kilo kaybı Akalazya belirtileri yaşamın herhangi bir zamanında başlayabilir.
Uzun süreli akalazya, özofagus kanserine yakalanma riskini artırır. Bu, belirtileriniz sizi rahatsız etmese bile hemen uygun tedavi almanızın önemli olduğu anlamına gelir.
Akalazya Nedenleri
Akalazya, özofagusdaki sinirlerin zarar gördüğünde ve düzgün çalışmadığında meydana geldiği düşünülmektedir. Bu nedenle kaslar ve kas halkası çalışmaz. Bunun tam nedeni bilinmemektedir.
Bazı kişilerde bu, viral bir enfeksiyonla bağlantılı olabilir. Ayrıca, vücudun bağışıklık sisteminin sağlıklı hücrelere, dokulara ve organlara saldırdığı bir otoimmün durumla da ilişkilendirilebilir.
Nadiren, akalazya aileler arasında geçebilir.
Akalazya Tanısı
Bir pratisyen doktor sizde akalazya olduğunu düşünüyorsa, tanı testleri için hastaneye sevk edileceksiniz. Akalazya, başka bir nedenle, örneğin bir göğüs röntgeni sırasında da teşhis edilebilir.
Akalazya testleri şunları içerir:
- Manometri – Küçük bir plastik tüp ağzınızdan veya burnunuzdan özofagusunuza kadar geçirilir ve burada farklı noktalarda kas basıncını ölçer.
- Baryum yutma – Kimyasal baryum içeren beyaz bir sıvı içersiniz ve röntgen çekilir. Baryum röntgende net bir şekilde göründüğünden doktor, bunun midenize ne kadar sürede geçtiğini görebilir.
- Endoskopi – Endoskop adı verilen ince, esnek bir alet boğazınızdan aşağıya geçirilir, böylece doktor özofagusunuzun iç yüzünü, kas halkasını ve midenizi doğrudan gözlemleyebilir.
Akalazya Tedavisi
Akalazya için kesin bir tedavi yoktur, ancak tedavi semptomları hafifletebilir ve yutmayı kolaylaştırabilir.
Doktorlar size farklı tedavi seçeneklerinin riskleri ve faydaları hakkında bilgi verecektir.
İlaç
Nitratlar veya nifedipin gibi ilaçlar, özofagusunuzdaki kasları gevşetmeye yardımcı olabilir. Bu, bazı kişiler için yutmalarını kolaylaştırır ve ağrısız hale getirir, ancak herkes için işe yaramaz.
Etkisi sadece kısa süre devam eder, bu nedenle daha kalıcı bir tedavi beklerken semptomları hafifletmek için ilaç kullanılabilir. Baş ağrısına neden olabilirler, ancak bu genellikle zamanla düzelir.
Kasın Genişletilmesi (balon dilatasyonu)
Sedatif veya genel anestezi altında, uzun, ince esnek bir tüp (endoskop) kullanılarak bir balon özofagusa yerleştirilir. Ardından balon, yemeğin midenize girmesine izin veren kas halkasını genişletmek için şişirilir.
Bu, çoğu kişi için yutmayı iyileştirir, ancak belirtilerinizin iyileşmesi için birkaç kez tedavi olmanız gerekebilir.
Balon dilatasyonu, özofagusun yırtılma riskini taşır (özofagus rüptürü) ve bu acil bir cerrahi müdahale gerektirebilir.
Botox enjeksiyonu
Endoskop kullanılarak, yemeğin midenize girmesine izin veren kas halkasına botox enjekte edilir ve bu kasın gevşemesine neden olur.
Genellikle birkaç ay ve bazen birkaç yıl için etkilidir, ancak tekrarlanması gerekmektedir. Bu genellikle ağrısızdır ve diğer tedavilere uygun olmayan kişilerde geçici rahatlama için kullanılabilir.
Ameliyat – Cerrahi
Genel anestezi altında, yemeğin midenize girmesine izin veren kas halkasındaki kas lifleri kesilir. Bu, kapalı cerrahi (laparoskopi) kullanılarak yapılır ve Heller Miyotomi olarak adlandırılır.
Yutmayı kalıcı olarak kolaylaştırabilir.
Genellikle aynı anda ikinci bir prosedür, Heller Miyotomi operasyonunun bir yan etkisi olan asit reflüsü ve mide yanmasını engellemek için yapılır. Cerrahınız bunun hakkında size bilgi verecektir.
Nadiren, bazı kişilerin özofaguslarının bir kısmını çıkarmaları gerekebilir.
Takip tedavisi
Balon dilatasyonu ve cerrahi, asit reflüsü, mide yanması ve göğüs ağrısı gibi yan etkilere neden olabilir. Bir pratisyen doktor, bununla yardımcı olabilecek ilaçları reçete edebilir ve cerrahınız bu ilaçları rutin olarak almanızı önerebilir.
Tedavi sonrası bir süreliğine göğüs ağrısının devam etmesi normaldir. Soğuk su içmek bu durumu hafifletebilir.
Tedavi sonrası hala yutma zorluğunuz varsa veya kilo vermeye devam ediyorsanız bir pratisyen doktora başvurmalısınız.
Kaynaklar:
- Achalasia – NHS (www.nhs.uk)
- Nitratlar (vazodilatör) | Teksas Kalp Enstitüsü (texasheart.org)
- Nifedipine: MedlinePlus Drug Information
Bu sitedeki bilgiler, profesyonel tıbbi bakım veya tavsiyenin yerini alacak şekilde kullanılmamalıdır. Sağlığınızla ilgili sorularınız varsa bir sağlık uzmanına başvurun.
